Trường hợp chia thừa kế khi có người trong gia đình không đồng thuận: Giải quyết thế nào?

25/11/2024

Tìm hiểu cách giải quyết trường hợp chia thừa kế khi có người không đồng thuận trong gia đình. Bài viết sẽ chia sẻ nội dung về quyền lợi của người thừa kế và các biện pháp giải quyết tranh chấp di sản thừa kế theo quy định pháp luật.

1. Thực trạng chia thừa kế và tranh chấp di sản

Trong thực tế, không ít gia đình gặp khó khăn trong việc chia thừa kế do một hoặc nhiều thành viên không đồng thuận. Điều này thường xảy ra khi có sự khác biệt về cách nhìn nhận giá trị tài sản hoặc sự công bằng trong việc phân chia di sản. Để tìm ra giải pháp hữu hiệu, cần hiểu rõ các quy định pháp luật trong hai trường hợp chính: chia thừa kế theo di chúc và chia thừa kế theo pháp luật.

2. Chia thừa kế theo di chúc khi có người không đồng ý

Theo Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc là hành động thể hiện ý chí của người để lại tài sản nhằm chuyển nhượng tài sản của mình cho người khác sau khi qua đời. Trong trường hợp phân chia thừa kế theo di chúc, người lập di chúc có quyền quyết định ai sẽ trở thành người thừa kế và phân chia di sản theo ý chí cá nhân của mình.

Trường hợp chia thừa kế khi có người không đồng thuận

>>> Xem thêm: Phân chia di sản thừa kế trong trường hợp có người mất tích

2.1. Quyền của người lập di chúc

Chỉ định người thừa kế: Người lập di chúc có quyền chỉ định ai được hưởng di sản theo ý muốn của mình.
Truất quyền hưởng thừa kế: Người lập di chúc có thể truất quyền hưởng thừa kế của một hoặc nhiều người mà không cần nêu lý do.

2.2. Các tiêu chí để di chúc có hiệu lực

Để di chúc hợp pháp và có hiệu lực thi hành, cần đảm bảo các yếu tố sau:

Nội dung hợp pháp: Di chúc phải không vi phạm pháp luật và đạo đức xã hội.
Hình thức hợp lệ: Di chúc có thể được lập thành văn bản hoặc bằng hình thức di chúc miệng, nhưng cần tuân thủ quy định cụ thể về hình thức theo pháp luật.
Người lập di chúc: Người lập di chúc cần phải minh mẫn, không bị ép buộc hay lừa dối khi lập di chúc.

2.3. Trường hợp có người không đồng ý với di chúc

Trong trường hợp có người không đồng ý với nội dung di chúc, nhưng di chúc vẫn hợp lệ, quyền lợi của người được chỉ định hưởng di sản sẽ không bị ảnh hưởng. Cụ thể, có hai tình huống:

Người không đồng ý là người không được chỉ định hưởng tài sản: Trong trường hợp này, di chúc vẫn có hiệu lực, và các người thừa kế được chỉ định sẽ tiến hành khai nhận di sản theo nội dung di chúc.
Người không đồng ý là người được hưởng di sản trong di chúc: Nếu người này từ chối nhận di sản, việc từ chối đó vẫn phải đảm bảo rằng không nhằm mục đích trốn tránh nghĩa vụ tài sản của họ đối với bất kỳ bên nào khác. Nếu họ không đồng ý với nội dung di chúc, họ có quyền yêu cầu Tòa án xem xét lại tính hợp pháp của di chúc.

Tóm lại, quyền hưởng thừa kế theo di chúc có thể bị tác động bởi sự đồng thuận của các bên, nhưng nội dung của di chúc hợp pháp không thể thay đổi nếu không có sự đồng ý của người lập di chúc.

3. Chia thừa kế theo pháp luật khi có người không đồng ý

Khi không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp, di sản sẽ được chia theo pháp luật. Khi di sản được chia theo pháp luật, tình huống có người không đồng ý có thể phức tạp hơn. Điều 650 Bộ luật Dân sự quy định những trường hợp áp dụng thừa kế theo pháp luật, chẳng hạn như không có di chúc, di chúc không hợp pháp hoặc người thừa kế đã chết trước khi người lập di chúc qua đời.

Đối tượng thừa kế theo pháp luật

Người thừa kế được sắp xếp theo thứ tự hàng thừa kế:

Hàng thừa kế thứ nhất: Vợ, chồng, cha mẹ, con.
Hàng thừa kế thứ hai: Ông bà, anh chị em.
Hàng thừa kế thứ ba: Cụ nội, cụ ngoại, bác, chú, cậu, dì.

Nếu có một người không đồng ý trong việc phân chia di sản, các đồng thừa kế khác có thể:

Thỏa thuận: Cố gắng bàn bạc để đạt được một giải pháp công bằng.
Khởi kiện: Nếu không thể tự thỏa thuận, có thể khởi kiện ra Tòa án yêu cầu chia di sản.

Trường hợp chia thừa kế khi có người không đồng thuận

>>> Tham khảo thêm: Mẫu văn bản phân chia di sản thừa kế mới nhất

4. Cách giải quyết khi có người không đồng ý

Khi xảy ra tranh chấp di sản thừa kế, có hai phương án chính để giải quyết tình huống có người không đồng ý: Hòa giải hoặc Khởi kiện.

4.1. Hòa giải

Thỏa thuận giữa các bên: Thủ tục hòa giải có thể được thực hiện để các bên ngồi lại bàn bạc và đạt được thỏa thuận về phương thức chia tài sản. Đây là phương pháp ưu tiên giúp giữ gìn hòa khí trong gia đình và đảm bảo quyền lợi cho tất cả các bên liên quan.
Nhờ bên thứ ba: Nếu các bên không thể tự thỏa thuận, họ có thể nhờ sự hỗ trợ của một bên thứ ba, chẳng hạn như luật sư hoặc các cơ quan hòa giải. Việc này không bắt buộc, nhưng có thể giúp dẫn dắt cuộc thảo luận một cách hiệu quả hơn.

4.2. Khởi kiện

Gửi đơn khởi kiện: Nếu không thể đạt được thỏa thuận thông qua hòa giải, một hoặc nhiều bên có thể gửi đơn khởi kiện ra Tòa án. Tòa án sẽ tiến hành xem xét vụ việc và đứng ra phân xử để đưa ra quyết định công bằng về việc chia di sản thừa kế theo quy định pháp luật.
Điều kiện khởi kiện: Khi khởi kiện, các bên cần lưu ý rằng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế là 10 năm kể từ thời điểm mở thừa kế (thời điểm người để lại di sản qua đời). Việc tuân thủ thời hạn này là rất cần thiết để đảm bảo không mất quyền lợi hợp pháp liên quan đến di sản.

5. Hồ sơ và thủ tục chia di sản thừa kế

Hồ sơ chia di sản thừa kế bao gồm:

Bản sao di chúc (nếu có).
Giấy chứng tử của người để lại di sản.
Giấy tờ chứng minh nhân thân người thừa kế.
Giấy tờ về tài sản đã để lại di sản.
Thỏa thuận phân chia di sản (nếu có).
Đơn khởi kiện (nếu có người không đồng ý).

Trường hợp chia thừa kế khi có người không đồng thuận

>>> Giải đáp thắc mắc: Có được phép hủy văn bản phân chia di sản thừa kế đã công chứng?

Phân chia tài sản thừa kế khi có người không đồng thuận trong gia đình là một quy trình phức tạp, có thể dẫn đến tranh chấp. Việc hiểu rõ các quy định pháp luật và cách giải quyết các tình huống có liên quan sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi của bản thân và các thành viên trong gia đình.

Nếu bạn cần tư vấn hoặc hỗ trợ về vấn đề này, hãy liên hệ với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số hotline 0966.22.7979. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn giải quyết các vấn đề pháp lý một cách hiệu quả và minh bạch.

>>> Tìm hiểu về: Phí công chứng văn bản phân chia di sản thừa kế

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.

2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.