Di sản thừa kế là cổ phần, phần vốn góp trong doanh nghiệp: Cách xử lý?

08/07/2025

Trong quá trình xử lý di sản thừa kế, cổ phần và phần vốn góp trong doanh nghiệp luôn là loại tài sản đặc thù, đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về pháp luật để tránh những rủi ro không đáng có. Khi người để lại di sản sở hữu cổ phần trong công ty cổ phần hoặc phần vốn góp trong công ty TNHH, việc thừa kế không chỉ tuân theo quy định về thừa kế thông thường mà còn phải tuân thủ các quy định đặc thù của luật doanh nghiệp. Đây là một quy trình cần được thực hiện cẩn trọng, chính xác để đảm bảo quyền lợi cho người thừa kế và sự hoạt động liên tục của doanh nghiệp. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về quy trình thừa kế cổ phần và thừa kế phần vốn góp, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người thừa kế và sự ổn định của doanh nghiệp.

Có thể bạn quan tâm>>> Mua chung cư mini – Có công chứng hợp đồng mua bán được không?

📑 Căn cứ pháp lý quan trọng liên quan đến di sản thừa kế là cổ phần, phần vốn góp trong doanh nghiệp

Để xử lý di sản thừa kế là cổ phần, phần vốn góp một cách chính xác, bạn cần nắm vững các văn bản pháp luật sau:

Bộ luật dân sự 2015:
- Điều 612: Xác định thời điểm mở thừa kế.
- Điều 615: Quy định về việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của người chết để lại.
- Điều 651: Quy định về người thừa kế theo pháp luật.
- Và các điều khoản liên quan khác về thừa kế theo di chúc, thừa kế theo pháp luật, quyền và nghĩa vụ của người thừa kế.
Luật doanh nghiệp 2020:
- Điều 53: Quy định về chuyển nhượng phần vốn góp trong công ty tnhh.
- Điều 54: Quy định về xử lý phần vốn góp trong một số trường hợp đặc biệt (ví dụ: thành viên chết).
- Điều 127: Quy định về chuyển nhượng cổ phần.
- Điều 130: Quy định về việc mua lại cổ phần của công ty.
- Và các điều khoản khác liên quan đến quyền và nghĩa vụ của thành viên/cổ đông trong công ty.
Luật công chứng 2014: Quy định về thủ tục công chứng văn bản khai nhận, phân chia di sản thừa kế.
Luật quản lý thuế 2019: Quy định về nghĩa vụ thuế liên quan đến di sản thừa kế.

Di sản thừa kế là cổ phần, phần vốn góp

Xem thêm>>> Phân chia di sản thừa kế trong trường hợp có người mất tích: Quy định pháp luật nên biết

>>> Quyền thừa kế con riêng: Có được chia nếu không có tên trong di chúc?

⚖️ Quy trình thần tốc xử lý di sản thừa kế là cổ phần, phần vốn góp

Quy trình xử lý di sản thừa kế là cổ phần, phần vốn góp thường bao gồm các bước sau:

1️⃣ Bước 1: Xác định quyền thừa kế và lập văn bản khai nhận, phân chia di sản

Đầu tiên và quan trọng nhất là xác định ai là người thừa kế hợp pháp của cổ phần hoặc phần vốn góp.

Xác định người thừa kế: Dựa trên di chúc (nếu có) hoặc theo pháp luật nếu không có di chúc. Việc này cần tuân thủ chặt chẽ các quy định của bộ luật dân sự 2015.
Lập văn bản: Sau khi xác định được người thừa kế, các bên liên quan cần lập văn bản khai nhận di sản thừa kế(nếu chỉ có một người thừa kế hoặc các đồng thừa kế tự thỏa thuận về việc nhận di sản chung) hoặc văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế (nếu có nhiều người thừa kế và họ cùng thỏa thuận phân chia).
- Văn bản này phải được công chứng tại văn phòng/phòng công chứng theo quy định của luật công chứng 2014. Đây là bước pháp lý bắt buộc để hợp thức hóa quyền sở hữu mới.
- Từ khóa phụ: thủ tục thừa kế cổ phần, hồ sơ thừa kế cổ phần.

2️⃣ Bước 2: Liên hệ công ty để làm thủ tục chuyển quyền sở hữu

Sau khi có văn bản công chứng, người thừa kế cần thực hiện các thủ tục tại doanh nghiệp để chính thức ghi nhận quyền sở hữu mới.

Đối với công ty cổ phần:
- Người thừa kế sẽ gửi văn bản công chứng và các giấy tờ liên quan cho công ty.
- Công ty có trách nhiệm cập nhật thông tin người sở hữu mới vào sổ đăng ký cổ đông.
- Công ty sẽ cấp giấy xác nhận sở hữu cổ phần mới cho người thừa kế (có thể là giấy chứng nhận cổ đông hoặc hình thức khác theo điều lệ công ty).
- Lưu ý: Điều lệ công ty có thể có các quy định riêng về hạn chế chuyển nhượng cổ phần (ví dụ: cổ đông sáng lập trong 3 năm đầu, hoặc các quy định về quyền ưu tiên mua của cổ đông hiện hữu). Người thừa kế cần kiểm tra kỹ điều lệ công ty.
Đối với công ty tnhh:
- Người thừa kế trở thành thành viên của công ty kể từ thời điểm mở thừa kế (thời điểm người để lại di sản chết).
- Công ty sẽ tiến hành điều chỉnh danh sách thành viên của công ty.
- Trong trường hợp việc thừa kế làm thay đổi cơ cấu sở hữu vốn điều lệ (tăng hoặc giảm tỷ lệ vốn góp của thành viên hiện hữu, hoặc có thành viên mới gia nhập), công ty có thể cần điều chỉnh điều lệ công ty và làm thủ tục thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp tại phòng đăng ký kinh doanh thuộc sở kế hoạch và đầu tư.
- Từ khóa phụ: nhận thừa kế cổ phần, nhận thừa kế phần vốn góp.

3️⃣ Bước 3: Hoàn thành nghĩa vụ thuế và lệ phí liên quan

Sau khi hoàn tất thủ tục chuyển quyền sở hữu, người thừa kế có nghĩa vụ nộp các loại thuế và lệ phí theo quy định pháp luật.

Thuế thu nhập cá nhân từ thừa kế: Theo quy định của luật thuế thu nhập cá nhân, thu nhập từ thừa kế là cổ phần, phần vốn góp có giá trị vượt quá mức quy định sẽ phải chịu thuế thu nhập cá nhân. Mức thuế và cách tính sẽ theo quy định hiện hành của pháp luật về thuế.
Lệ phí công chứng: Các khoản phí này được nộp khi thực hiện thủ tục công chứng văn bản khai nhận/phân chia di sản.
Lệ phí đăng ký doanh nghiệp: Nếu có phát sinh thủ tục thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp tại phòng đăng ký kinh doanh.

🔍 Ví dụ minh họa dễ hiểu

Ông An là một doanh nhân thành đạt, sở hữu 30% phần vốn góp tại công ty TNHH phát triển X, một công ty hoạt động trong lĩnh vực công nghệ. Không may, ông An qua đời mà không để lại di chúc. Ông an có 2 người con là chị Hoa và anh Bình.

Quá trình xử lý di sản thừa kế:

Xác định quyền thừa kế: Chị hoa và anh bình là người thừa kế theo pháp luật của ông an. Họ đồng ý chia đều phần vốn góp này, mỗi người nhận 15%.
Lập văn bản công chứng: Chị hoa và anh bình cùng đến văn phòng công chứng để lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế. Văn bản này nêu rõ việc 30% phần vốn góp của ông an tại công ty TNHH phát triển X sẽ được chia đều cho hai chị em, mỗi người 15%.
Thủ tục tại công ty:
- Chị Hoa và anh Bình gửi văn bản thỏa thuận phân chia di sản đã công chứng, giấy chứng tử của ông an, và các giấy tờ tùy thân đến công ty TNHH phát triển X.
- Công ty TNHH phát triển X tiến hành điều chỉnh danh sách thành viên, ghi nhận chị Hoa và anh Bình là thành viên mới, mỗi người sở hữu 15% phần vốn góp.
- Do sự thay đổi thành viên và tỷ lệ vốn góp làm ảnh hưởng đến cơ cấu vốn điều lệ, công ty TNHH phát triển X đã tiến hành làm thủ tục thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp tại phòng đăng ký kinh doanh, cập nhật thông tin về thành viên mới và tỷ lệ vốn góp của họ. Đồng thời, công ty cũng điều chỉnh điều lệ công ty cho phù hợp với cơ cấu thành viên mới.
Nghĩa vụ tài chính: Chị Hoa và anh Bình thực hiện nghĩa vụ nộp thuế thu nhập cá nhân từ thừa kế theo quy định pháp luật và nộp các khoản lệ phí công chứng, lệ phí đăng ký doanh nghiệp liên quan.

Di sản thừa kế là cổ phần, phần vốn góp

📌 Lưu ý quan trọng không thể bỏ qua khi thừa kế cổ phần, vốn góp

Để quy trình thừa kế diễn ra suôn sẻ, hãy đặc biệt lưu ý những điểm sau:

Kiểm tra điều lệ công ty: Đây là tài liệu pháp lý cực kỳ quan trọng. Điều lệ công ty có thể quy định các điều kiện hoặc hạn chế đối với việc chuyển nhượng cổ phần/phần vốn góp, kể cả trong trường hợp thừa kế. Ví dụ, điều lệ có thể quy định quyền ưu tiên mua lại của các cổ đông/thành viên hiện hữu, hoặc yêu cầu người nhận thừa kế phải đáp ứng một số tiêu chuẩn nhất định. Do đó, việc kiểm tra kỹ điều lệ công ty là vô cùng quan trọng.
Trường hợp từ chối nhận di sản: Nếu người thừa kế không muốn nhận di sản là cổ phần hoặc phần vốn góp, họ phải lập văn bản từ chối nhận di sản trước thời điểm phân chia di sản và văn bản này phải được công chứng.
Tranh chấp thừa kế: Tranh chấp thường phát sinh nếu không có di chúc hoặc di chúc không rõ ràng, gây khó khăn trong việc xác định người thừa kế hoặc cách phân chia. Việc tham vấn luật sư từ sớm là rất cần thiết để giải quyết các mâu thuẫn.

📝 Hồ sơ cần chuẩn bị kỹ lưỡng khi làm thừa kế cổ phần, vốn góp

Để đảm bảo quy trình diễn ra thuận lợi, bạn cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ sau:

Giấy chứng tử của người để lại di sản.
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu cổ phần, phần vốn góp: Sổ cổ đông, giấy chứng nhận sở hữu cổ phần, hợp đồng góp vốn, giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (thể hiện thông tin về vốn góp), hoặc các giấy tờ khác có liên quan.
Giấy tờ cá nhân của người thừa kế: Chứng minh nhân dân/căn cước công dân, hộ khẩu.
Di chúc (nếu có và hợp pháp).
Giấy tờ chứng minh quan hệ nhân thân với người để lại di sản (giấy khai sinh, đăng ký kết hôn...).

🤝 Dịch vụ hỗ trợ thừa kế cổ phần, vốn góp chuyên nghiệp

Xử lý di sản thừa kế là cổ phần, phần vốn góp là một quy trình phức tạp, đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về pháp luật doanh nghiệp và pháp luật dân sự. Để tránh sai sót, tiết kiệm thời gian và đảm bảo quyền lợi, bạn nên:

Công chứng văn bản khai nhận, phân chia di sản tại các văn phòng công chứng uy tín. Họ sẽ giúp bạn kiểm tra tính hợp pháp của giấy tờ và đảm bảo văn bản được lập đúng quy định.
Tìm kiếm sự tư vấn của luật sư: Đặc biệt trong trường hợp công ty có quy định riêng biệt trong điều lệ, hoặc khi phát sinh tranh chấp. Luật sư sẽ hỗ trợ bạn chuẩn bị hồ sơ, tư vấn quy trình và đại diện bạn trong các thủ tục pháp lý.

❓ Các câu hỏi thường gặp về thừa kế cổ phần, phần vốn góp

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về việc thừa kế cổ phần và phần vốn góp trong doanh nghiệp:

1. Người thừa kế có được tự động trở thành thành viên/cổ đông của công ty không?

✅ Đối với công ty tnhh: Theo điều 54 luật doanh nghiệp 2020, trường hợp thành viên là cá nhân chết thì người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của thành viên đó là thành viên công ty. Như vậy, người thừa kế đương nhiên trở thành thành viên công ty.

✅ Đối với công ty cổ phần: Người thừa kế sẽ được ghi nhận là cổ đông của công ty sau khi hoàn tất thủ tục cập nhật thông tin trong sổ đăng ký cổ đông.

2. Nếu di chúc không rõ ràng về việc phân chia cổ phần thì sao?

✍️ Nếu di chúc không rõ ràng, các bên liên quan cần tiến hành giải thích di chúc. Trong trường hợp không thể tự giải thích hoặc có tranh chấp, việc phân chia sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật về thừa kế không có di chúc (thừa kế theo pháp luật) hoặc phải nhờ đến sự can thiệp của tòa án để giải quyết tranh chấp.

3. Điều lệ công ty có thể hạn chế quyền nhận thừa kế cổ phần, phần vốn góp không?

⚖️ Có thể. Điều lệ công ty có thể quy định các điều kiện hoặc hạn chế đối với việc chuyển nhượng cổ phần/phần vốn góp, kể cả trong trường hợp thừa kế. Ví dụ, điều lệ có thể quy định quyền ưu tiên mua lại của các cổ đông/thành viên hiện hữu, hoặc yêu cầu người nhận thừa kế phải đáp ứng một số tiêu chuẩn nhất định. Do đó, việc kiểm tra kỹ điều lệ công ty là vô cùng quan trọng.

4. Thời hạn để thực hiện thủ tục thừa kế cổ phần, phần vốn góp là bao lâu?

⏳ Pháp luật không quy định cụ thể thời hạn phải thực hiện thủ tục khai nhận hoặc phân chia di sản thừa kế là cổ phần, phần vốn góp. Tuy nhiên, thời hiệu yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản và 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế (điều 623 bộ luật dân sự 2015). Đối với việc yêu cầu xác nhận quyền thừa kế hoặc bác bỏ quyền thừa kế, thời hiệu là 10 năm. Việc thực hiện sớm sẽ giúp tránh được các rủi ro phát sinh trong tương lai.

5. Thuế thu nhập cá nhân từ thừa kế cổ phần được tính như thế nào?

💰 Theo quy định hiện hành, thu nhập từ thừa kế là cổ phần, phần vốn góp có giá trị trên 10 triệu đồng (giá trị được miễn thuế) sẽ phải nộp thuế thu nhập cá nhân với thuế suất 10% trên phần giá trị vượt quá 10 triệu đồng. Việc tính toán chi tiết cần tham khảo các văn bản hướng dẫn của cơ quan thuế.

✅ Kết luận

Việc xử lý di sản thừa kế là cổ phần, phần vốn góp trong doanh nghiệp đòi hỏi sự am hiểu sâu rộng về các quy định pháp luật liên quan để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người thừa kế và sự ổn định của doanh nghiệp. Nắm vững quy trình, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và đặc biệt là kiểm tra kỹ điều lệ công ty sẽ giúp bạn hoàn tất thủ tục một cách suôn sẻ.

Nếu bạn cần hỗ trợ soạn thảo, công chứng các văn bản liên quan đến thừa kế, hoặc cần tư vấn pháp lý chuyên sâu về các trường hợp đặc biệt, đừng ngần ngại liên hệ với văn phòng công chứng hoặc các chuyên gia pháp lý uy tín. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn!

📍 Cần hỗ trợ tư vấn thực hiện thủ tục công chứng 📢 Liên hệ ngay Văn phòng Công chứng Nguyễn Huệ để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết!