Thủ tục lập di chúc tại phòng công chứng - Hướng dẫn chi tiết

29/03/2025

Lập di chúc là một trong những cách thức hiệu quả giúp bảo vệ quyền lợi tài sản của cá nhân và là cơ sở để chuyển giao tài sản cho người thừa kế hợp pháp. Nắm rõ thủ tục lập di chúc tại phòng công chứng không chỉ giúp người lập di chúc (người lập) thực hiện một cách minh bạch mà còn củng cố tính pháp lý và giảm thiểu tranh chấp sau này. Bài viết này sẽ đi sâu vào quy trình, quy định và các lưu ý cần thiết khi lập di chúc tại các tổ chức hành nghề công chứng.

1. Cơ sở pháp lý

Thủ tục lập di chúc tại phòng công chứng được quy định chủ yếu trong Bộ luật Dân sự 2015 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Một số điều khoản quan trọng cần lưu ý bao gồm:

Điều 630: Định nghĩa di chúc hợp pháp, trong đó nêu rõ các điều kiện về năng lực hành vi của người lập di chúc.
Điều 631: Quy định về nội dung di chúc.
Điều 636: Hướng dẫn quy trình lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng.

2. Quy trình lập di chúc tại phòng công chứng

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Trước khi đến phòng công chứng, người lập di chúc cần chuẩn bị đầy đủ các tài liệu sau:

Giấy tờ tùy thân: Bản sao CCCD hoặc hộ chiếu còn hiệu lực.
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: Nếu di chúc liên quan đến bất động sản, cần có bản sao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Hồ sơ tài sản khác: Nếu có các tài sản khác để lại (như nhà cửa, xe cộ, tiền gửi ngân hàng), cần có tài liệu xác thực cụ thể.

Bước 2: Tới Phòng công chứng

Người lập di chúc đến phòng công chứng và yêu cầu công chứng viên tiến hành lập di chúc. Trong bước này:

Người lập di chúc cần tuyên bố nội dung di chúc một cách rõ ràng và minh bạch trước công chứng viên.
Công chứng viên ghi chép lại các nội dung được tuyên bố.

Bước 3: Xác nhận di chúc

Sau khi nội dung di chúc được ghi lại, người lập di chúc phải:

Kiểm tra nội dung: Đọc lại hoặc yêu cầu công chứng viên đọc rõ nội dung di chúc đã viết.
Ký tên hoặc điểm chỉ: Người lập di chúc sẽ ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc, xác nhận rằng nội dung đã thể hiện đầy đủ ý chí của mình.

Bước 4: Ký và đóng dấu của công chứng viên

Cuối cùng, công chứng viên sẽ ký và đóng dấu vào bản di chúc, chính thức công nhận bản di chúc đó.

Bước 5: Nhận bản di chúc

Sau khi hoàn tất quy trình, người lập di chúc sẽ nhận lại bản di chúc đã được công chứng.

Lưu ý: Trường hợp người lập di chúc không đọc được hoặc không nghe được

Trong trường hợp người lập di chúc không thể đọc hoặc không nghe được, không ký được, cần nhờ hai người làm chứng không có quyền lợi thừa kế. Những người này sẽ cần ký xác nhận trước mặt công chứng viên cùng với việc công chứng viên chứng nhận nội dung di chúc.

Thủ tục lập di chúc tại phòng công chứng

>>> Giải đáp: Công chứng di chúc cần chuẩn bị giấy tờ gì?

3. Điều kiện để di chúc hợp pháp

Để di chúc được coi là hợp pháp, cần phải đáp ứng các điều kiện:

Người lập di chúc: Phải là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, không bị lừa dối, đe dọa hay cưỡng ép.
Nội dung di chúc: Không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
Hình thức di chúc: Phải được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.

Điều kiện để di chúc miệng được xem là hợp pháp

Theo quy định tại Điều 629 và Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc miệng là hình thức di chúc được phép lập trong những trường hợp đặc biệt.

Điều kiện để di chúc miệng hợp pháp:

Tình huống khẩn cấp: Di chúc miệng chỉ được lập khi tính mạng của người lập di chúc bị đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản.
Thời hạn hiệu lực: Sau 03 tháng kể từ thời điểm người lập di chúc miệng vẫn còn sống và minh mẫn, di chúc này sẽ tự động bị hủy bỏ.
Người làm chứng: Di chúc miệng phải có ít nhất hai người làm chứng. Ngay sau khi người lập di chúc thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng cần ghi chép lại và ký tên xác nhận.
Chứng thực: Trong 05 ngày làm việc kể từ ngày thể hiện ý chí cuối cùng, di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực chữ ký của người làm chứng.

4. Vai trò của người làm chứng trong việc lập di chúc

Theo Điều 632 Bộ luật Dân sự 2015, mọi cá nhân đều có thể là người làm chứng cho việc lập di chúc, ngoại trừ một số trường hợp cụ thể như:

Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc.
Người có quyền hoặc nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc.
Người chưa thành niên, hoặc người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.

Người khiếm thị có thể làm chứng?

Ngoài ra, theo quy định về mất năng lực hành vi dân sự (Điều 22 và Điều 23), người khiếm thị không được coi là người mất năng lực hành vi hay có khó khăn trong nhận thức, trừ khi có giám định tâm thần. Do đó, người khiếm thị có thể trở thành người làm chứng cho di chúc miễn là họ không phải là người thừa kế.

5. Các lưu ý quan trọng khi lập di chúc tại phòng công chứng

Bảo mật thông tin: Nội dung di chúc có thể rất nhạy cảm và ảnh hưởng đến mối quan hệ trong gia đình. Do đó, người lập di chúc cần lưu ý bảo mật thông tin và chỉ công khai cho những người liên quan khi cần thiết.
Tham gia của các bên liên quan: Có thể mời những người có quyền lợi hợp pháp (như người thừa kế) tham gia vào quá trình lập di chúc để đảm bảo rằng họ hiểu rõ về nguyện vọng của người lập.
Nhờ sự tư vấn pháp lý: Nếu không chắc chắn về nội dung di chúc hoặc cần thêm thông tin, người lập nên tham khảo ý kiến từ các luật sư hoặc chuyên gia pháp lý trước khi tiến hành lập di chúc.
Cập nhật di chúc: Di chúc có thể được cập nhật, sửa đổi hoặc hủy bỏ. Nếu có sự thay đổi về tình trạng tài sản hoặc các quyền thừa kế, người lập nên thực hiện cập nhật di chúc để bảo đảm tính hợp pháp và hiệu lực của nó.

Thủ tục lập di chúc tại phòng công chứng

>>> Tìm hiểu: Thẩm quyền công chứng di chúc: Quy định và thực tiễn.

6. Thời gian và chi phí khi công chứng di chúc

Thời gian thực hiện: Thủ tục lập di chúc tại phòng công chứng thường không mất nhiều thời gian. Nếu hồ sơ đầy đủ, quy trình có thể hoàn tất trong một buổi làm việc.
Chi phí: Phí công chứng di chúc phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm độ phức tạp của di chúc cũng như phí dịch vụ của phòng công chứng. Người lập nên hỏi rõ về mức phí trước khi thực hiện.

Kết luận

Việc lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng không chỉ giúp các cá nhân bảo vệ quyền lợi của mình mà còn hỗ trợ quá trình chuyển giao tài sản diễn ra suôn sẻ hơn sau khi họ qua đời. Thông qua các quy định pháp lý, việc lập di chúc được thực hiện một cách minh bạch và hợp pháp, giúp hạn chế tối đa những tranh chấp trong gia đình.

Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc dịch vụ công chứng, Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn với chất lượng dịch vụ tốt nhất. Hãy liên hệ với chúng tôi qua số hotline 0966.22.7979 hoặc ghé thăm văn phòng trực tiếp để được tư vấn chi tiết về việc lập di chúc cũng như các thủ tục pháp lý liên quan.

>>> Xem thêm: Người lập di chúc có những quyền gì?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.

2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.