Đầu tư chứng khoán trong hôn nhân: chia tài thế nào khi li hôn?

27/05/2025

Trong thời kỳ hôn nhân, nhiều cặp vợ chồng lựa chọn đầu tư chứng khoán như một kênh tích lũy và tăng trưởng tài sản, hy vọng xây dựng một tương lai tài chính vững chắc. 📈 Tuy nhiên, khi hôn nhân không còn bền vững, câu hỏi đặt ra là: tài sản đầu tư chứng khoán được chia như thế nào khi ly hôn? Đây là vấn đề không hề đơn giản, đặc biệt khi tài khoản hoặc cổ phiếu chứng khoán đứng tên riêng một người, nhưng nguồn tiền đầu tư lại từ tài sản chung của cả hai.

Liệu số tài sản này có thuộc về người đứng tên duy nhất, hay cả hai vợ chồng đều có quyền lợi? Bài viết này sẽ đi sâu vào các quy định pháp luật, phân tích ví dụ thực tế và hướng dẫn chi tiết cách bảo vệ quyền lợi của bạn khi giải quyết tài sản chứng khoán trong hôn nhân.

Đầu tư chứng khoán trong thời kỳ hôn nhân tưởng chừng là tài sản riêng, nhưng khi ly hôn, mọi chuyện không đơn giản. 👉 Xem thêm: Doanh nghiệp mở trong hôn nhân: khi nào là tài sản chung, tài sản riêng? để hiểu rõ quy định tương tự.

1. Chứng khoán trong hôn nhân là tài sản chung hay tài sản riêng? 📌

Để xác định quyền sở hữu đối với tài sản chứng khoán khi ly hôn, chúng ta cần dựa vào nguyên tắc cơ bản về tài sản chung và tài sản riêng của vợ chồng theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.

Theo Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014: "Tài sản chung của vợ chồng bao gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và các thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại Điều 43 của Luật này."

🎯 Suy ra:

Nếu việc đầu tư chứng khoán được thực hiện trong thời kỳ hôn nhân (tức là từ thời điểm đăng ký kết hôn cho đến khi có bản án/quyết định ly hôn có hiệu lực pháp luật) và từ nguồn tiền chung (tiền lương, thưởng, thu nhập kinh doanh chung, tiền tiết kiệm chung của vợ chồng...), thì số cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ hay giá trị tài khoản chứng khoán sẽ được xác định là tài sản chung của vợ chồng. 🤝
Kể cả khi tài khoản chứng khoán đó chỉ đứng tên riêng vợ hoặc chồng, nhưng nếu nguồn tiền đầu tư rõ ràng là từ tài sản chung thì tài sản đó vẫn là tài sản chung. Tên chủ tài khoản không phải là yếu tố quyết định duy nhất trong trường hợp này. 📜
Nếu việc đầu tư chứng khoán được thực hiện từ tài sản riêng của một bên (tiền có trước hôn nhân, tiền được thừa kế riêng, tặng cho riêng, hoặc tiền từ tài sản riêng đã có), và có đầy đủ bằng chứng chứng minh nguồn gốc tài sản này không bị trộn lẫn với tài sản chung, thì tài sản chứng khoán đó sẽ được coi là tài sản riêng. 🔒

chứng khoán trong hôn nhân

2. Căn cứ pháp lý để chia chứng khoán khi ly hôn 📜

Việc chia tài sản chứng khoán khi ly hôn sẽ tuân thủ các nguyên tắc được quy định cụ thể trong pháp luật về hôn nhân và gia đình:

Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 – Nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn:
- Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có xem xét các yếu tố như: hoàn cảnh của gia đình và của mỗi bên; công sức đóng góp của mỗi bên vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung; bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập; lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.
- Tài sản riêng của vợ, chồng thuộc sở hữu của người đó.
Điều 38 Nghị định 126/2014/NĐ-CP – Hướng dẫn chi tiết Luật Hôn nhân và Gia đình: Quy định rõ hơn về việc xác định giá trị tài sản và phương thức chia tài sản khi ly hôn.

🔎 Nguyên tắc quan trọng khi chia tài sản chứng khoán:

Xác định giá trị: Giá trị của chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ...) sẽ được xác định tại thời điểm Tòa án giải quyết việc ly hôn, dựa trên giá thị trường hoặc giá trị sổ sách (nếu là công ty chưa niêm yết). 📈
Phương thức chia:
- Chuyển nhượng trực tiếp: Nếu là cổ phiếu, trái phiếu, hai bên có thể thỏa thuận chuyển nhượng trực tiếp một phần hoặc toàn bộ số lượng chứng khoán cho bên kia. 🔄
- Rút tiền từ tài khoản giao dịch: Nếu tài khoản chứng khoán có thể rút tiền mặt, hai bên có thể thỏa thuận rút tiền và chia theo tỷ lệ. 💸
- Định giá và chia theo tiền mặt: Đây là phương thức phổ biến nhất khi không thể chia trực tiếp hoặc để đảm bảo tính công bằng. Tòa án sẽ định giá toàn bộ tài sản chứng khoán và buộc một bên thanh toán bằng tiền mặt cho bên kia phần giá trị tương ứng. 💰
- Bán chứng khoán và chia tiền: Nếu hai bên đồng ý, có thể bán toàn bộ hoặc một phần chứng khoán và chia số tiền thu được.

3. Ví dụ minh họa thực tế 🧩

Tình huống: Anh Tuấn và chị Hạnh kết hôn năm 2018. Trong thời kỳ hôn nhân, anh Tuấn mở tài khoản chứng khoán đứng tên riêng mình tại một công ty chứng khoán. Nguồn tiền đầu tư vào tài khoản này chủ yếu là từ tiền lương và tiền thưởng mà cả hai vợ chồng cùng tích lũy được trong quá trình sống chung. Đến năm 2024, tài khoản chứng khoán của anh Tuấn tăng giá trị lên hơn 2 tỷ đồng.

Khi ly hôn, anh Tuấn cho rằng tài sản đó là của riêng anh vì tài khoản và các giao dịch đều mang tên anh. Tuy nhiên, chị Hạnh đã cung cấp các chứng cứ (sao kê tài khoản ngân hàng chung, giấy tờ chứng minh thu nhập của cả hai) cho thấy tiền gửi vào tài khoản đầu tư là từ tài khoản chung của hai vợ chồng.

👉 Phán quyết của Tòa án: Dựa trên các bằng chứng về nguồn tiền, Tòa án xác định đây là tài sản chung hình thành trong thời kỳ hôn nhân và quyết định chia đôi giá trị 2 tỷ đồng này giữa anh Tuấn và chị Hạnh. Anh Tuấn phải thanh toán cho chị Hạnh 1 tỷ đồng, hoặc hai bên thỏa thuận bán chứng khoán để chia tiền.

chứng khoán trong hôn nhân

4. Cách bảo vệ quyền lợi khi đầu tư chứng khoán trong hôn nhân 🛡️

Để tránh những rắc rối và mất mát không đáng có khi ly hôn, việc chủ động thực hiện các biện pháp pháp lý là vô cùng cần thiết:

4.1. Lập thỏa thuận tài sản chung, riêng ✍️

Thỏa thuận tiền hôn nhân (Pre-nuptial agreement): Nếu bạn có ý định đầu tư chứng khoán từ tài sản riêng của mình (có trước hôn nhân hoặc được tặng cho/thừa kế riêng), hãy lập một văn bản thỏa thuận tiền hôn nhân để xác định rõ tài sản đó là tài sản riêng của bạn.
Thỏa thuận về tài sản trong thời kỳ hôn nhân: Ngay cả khi đã kết hôn, vợ chồng vẫn có thể lập văn bản thỏa thuận về việc phân chia tài sản chung và riêng, bao gồm cả tài sản chứng khoán. Văn bản này nên nêu rõ: nguồn tiền đầu tư (chung/riêng), người sở hữu, cách thức giải quyết khi ly hôn.
Công chứng: Đặc biệt quan trọng, hãy công chứng văn bản thỏa thuận này tại Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ hoặc cơ quan công chứng có thẩm quyền khác để đảm bảo giá trị pháp lý cao nhất, tránh tranh chấp về sau. 📜

4.2. Ghi chép rõ ràng nguồn tiền đầu tư 📑

Lưu giữ chứng từ: Giữ lại tất cả các hóa đơn, sao kê ngân hàng, lịch sử chuyển khoản giữa các tài khoản vợ chồng hoặc từ tài khoản riêng đến tài khoản chứng khoán. Những tài liệu này là bằng chứng quan trọng để chứng minh nguồn gốc của tiền đầu tư. 📂
Tách bạch nguồn tiền: Nếu bạn đầu tư từ tiền riêng có trước hôn nhân hoặc từ tài sản riêng được tặng cho/thừa kế, cần chứng minh rõ ràng nguồn gốc độc lập của số tiền đó và tránh trộn lẫn với tài sản chung.

4.3. Tránh “biến tài sản riêng thành tài sản chung” 🔧

Đây là một lỗi phổ biến mà nhiều người mắc phải. Ví dụ: bạn được tặng riêng một khoản tiền lớn và dùng nó để đầu tư chứng khoán. Tuy nhiên, nếu bạn lại gửi khoản tiền đó vào tài khoản ngân hàng đứng tên chung của vợ chồng trước khi chuyển vào tài khoản chứng khoán, hoặc lợi nhuận từ chứng khoán được chuyển về tài khoản chung và sử dụng cho chi tiêu gia đình, thì rất dễ bị coi là tài sản chung khi ly hôn. Hãy luôn giữ tách bạch tài chính nếu muốn bảo toàn tài sản riêng của mình. 💲

5. Câu hỏi thường gặp về chứng khoán trong hôn nhân ❓

5.1. Chứng khoán đứng tên riêng có được coi là tài sản riêng?

❌ Không chắc chắn. Nếu được đầu tư từ tiền chung trong thời kỳ hôn nhân, thì dù chứng khoán đứng tên riêng một người, nó vẫn được xem là tài sản chung của vợ chồng và phải được chia khi ly hôn. Chỉ khi chứng minh được nguồn tiền đầu tư là từ tài sản riêng và không bị trộn lẫn, chứng khoán đó mới được coi là tài sản riêng.

5.2. Có nên tách tài khoản chứng khoán trong hôn nhân?

✅ Nên cân nhắc. Đặc biệt nếu bạn đầu tư bằng tiền riêng của mình, việc mở tài khoản chứng khoán riêng và quản lý tách biệt sẽ giúp việc xác định tài sản riêng dễ dàng hơn. Đồng thời, hãy lập thỏa thuận tài sản và chứng minh rõ nguồn gốc của tiền đầu tư để củng cố tính pháp lý.

5.3. Tòa án có chia trực tiếp cổ phiếu hay buộc bán ra không?

✅ Có thể chia trực tiếp cổ phiếu nếu hai bên thỏa thuận được và việc chia đó không gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động của doanh nghiệp (đối với cổ phiếu công ty chưa niêm yết). Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, Tòa án thường ưu tiên định giá tài sản chứng khoán và chia bằng tiền mặt để dễ xử lý, hoặc buộc một bên mua lại phần của bên kia. Việc này giúp đảm bảo tính thanh khoản và công bằng cho cả hai bên.

📌 Kết luận: Minh bạch tài chính, vững bền tương lai!

💬 Đầu tư chứng khoán trong hôn nhân là một kênh tài sản năng động, nhưng cũng là tài sản dễ bị hiểu lầm về quyền sở hữu nếu không có sự rõ ràng về nguồn tiền đầu tư. Để tránh những tranh chấp phức tạp và mất mát không đáng có khi ly hôn, vợ chồng nên chủ động thỏa thuận rõ ràng về tài sản chứng khoán, lưu giữ đầy đủ chứng cứ tài chính, và ưu tiên công chứng các thỏa thuận tài sản để đảm bảo giá trị pháp lý.

Việc chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt pháp lý sẽ giúp bạn an tâm hơn khi đầu tư, và bảo vệ quyền lợi của mình một cách tốt nhất trong mọi tình huống.

📍 Bạn cần tư vấn xác lập tài sản riêng hay công chứng cam kết tài sản liên quan đến chứng khoán? Liên hệ ngay Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ

Tham khảo các bài viết liên quan: