Khi cuộc hôn nhân khép lại bằng một phán quyết ly hôn, ít ai nghĩ đến việc vẫn còn những “khoảng trống” về tài sản. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, một trong hai bên có thể giấu giếm, hoặc đơn giản là vì lý do nào đó mà tài sản chung chưa được phân chia hết. Phần tài sản bị bỏ sót này hoàn toàn có thể được yêu cầu chia lại theo quy định pháp luật. Bài viết dưới đây sẽ đi sâu vào căn cứ pháp lý, ví dụ thực tế và hướng xử lý cụ thể để bạn không bỏ lỡ quyền lợi chính đáng của mình.
📌 1. Tài sản nào được xem là tài sản chung của vợ chồng?
Để biết có được chia lại tài sản sau ly hôn hay không, trước tiên chúng ta cần hiểu rõ thế nào là tài sản chung. Theo khoản 1 Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản chung của vợ chồng bao gồm:
- Tài sản do vợ, chồng tạo ra.
- Thu nhập từ lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh.
- Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân (trừ trường hợp có thỏa thuận khác).
- Các thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân.
Nghĩa là: Nếu một tài sản được hình thành trong thời kỳ hôn nhân và không thể chứng minh là tài sản riêng của một bên, thì mặc định nó được coi là tài sản chung của vợ chồng.
Ví dụ: Một căn nhà được mua bằng tiền tích góp trong thời gian kết hôn, một sổ tiết kiệm chung, lợi nhuận từ các khoản đầu tư phát sinh trong hôn nhân, hay thậm chí là xe cộ, đồ dùng giá trị mua sắm chung.
🧾 2. Đã ly hôn rồi, có được yêu cầu chia lại tài sản chung bị bỏ sót không?
Tuyệt đối có! Đây là một quyền lợi được pháp luật bảo vệ rõ ràng.
Theo khoản 3 Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định: "Trường hợp vợ chồng đã ly hôn mà sau đó phát hiện tài sản chung chưa được chia thì có quyền yêu cầu chia tài sản đó."
Tuy nhiên, bạn cần đặc biệt lưu ý về thời hiệu khởi kiện. Dù quyền được yêu cầu chia lại là có, nhưng nó không phải là vô thời hạn. Căn cứ khoản 1 Điều 219 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015:
“Đương sự có quyền khởi kiện vụ án dân sự trong thời hiệu là 03 năm, kể từ thời điểm phát hiện ra quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.”
Như vậy: Nếu bạn phát hiện ra tài sản chung chưa được chia sau ly hôn, bạn có 3 năm để nộp đơn khởi kiện yêu cầu Tòa án phân chia. Thời hiệu này tính từ lúc bạn thực sự biết được sự tồn tại của tài sản đó.
⚖️ 3. Ví dụ minh họa thực tế
Để dễ hình dung, hãy xem xét trường hợp sau:
Anh H và chị M ly hôn vào cuối năm 2020. Tòa án đã tuyên chia căn hộ chung đứng tên cả hai. Đến giữa năm 2023, trong quá trình sắp xếp lại giấy tờ cũ, chị M tình cờ phát hiện ra những bằng chứng cho thấy anh H đã giấu một tài khoản đầu tư cổ phiếu lớn. Tài khoản này được đứng tên một người bạn thân của anh H, nhưng chị M có thể chứng minh được nguồn tiền rót vào tài khoản đó chính là từ thu nhập chung của hai vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.
Ngay lập tức, chị M đã thu thập đầy đủ chứng cứ và nộp đơn khởi kiện yêu cầu chia lại phần tài sản này. Tòa án, sau khi xác minh, đã công nhận đây là tài sản chung chưa được chia và buộc anh H phải chia theo nguyên tắc pháp luật.
🔍 4. Các bước xử lý khi phát hiện tài sản chung bị bỏ sót
Nếu bạn đang ở trong tình huống này, hãy thực hiện các bước sau để bảo vệ quyền lợi của mình:
- Bước 1: Soạn đơn khởi kiện. Chuẩn bị một lá đơn khởi kiện yêu cầu chia tài sản chung chưa được phân chia. Đơn cần trình bày rõ ràng về tài sản, lý do yêu cầu chia, và các căn cứ pháp lý.
- Bước 2: Thu thập chứng cứ. Đây là bước quan trọng nhất. Hãy tìm kiếm và thu thập tất cả các tài liệu, bằng chứng chứng minh tài sản đó được hình thành trong thời kỳ hôn nhân và thuộc sở hữu chung. Ví dụ: hợp đồng mua bán, hóa đơn, sao kê ngân hàng thể hiện dòng tiền, email, tin nhắn, lời khai của người làm chứng...
- Bước 3: Nộp hồ sơ tại Tòa án. Nộp toàn bộ hồ sơ (đơn khởi kiện và các chứng cứ) tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn (người còn lại) cư trú hoặc làm việc.
- Bước 4: Tham gia tố tụng. Tích cực phối hợp với Tòa án trong quá trình giải quyết, cung cấp thêm thông tin và bằng chứng khi được yêu cầu, tham gia các buổi hòa giải và phiên tòa để bảo vệ quyền lợi của mình.
Có thể bạn quan tâm>>> Công chứng hay vi bằng: Lựa chọn đúng để tránh rủi ro pháp lý
💡 5. Làm gì để tránh tranh chấp tài sản sau ly hôn?
Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Để giảm thiểu rủi ro phát sinh tranh chấp tài sản sau này, bạn nên chủ động ngay từ trước và trong quá trình ly hôn:
- Kê khai trung thực toàn bộ tài sản: Khi nộp đơn ly hôn, hãy kê khai đầy đủ, trung thực tất cả tài sản chung và tài sản riêng để Tòa án có cơ sở phân chia.
- Yêu cầu Tòa án xác minh: Nếu bạn nghi ngờ đối phương đang giấu giếm tài sản, hãy yêu cầu Tòa án tiến hành xác minh nguồn gốc và tình trạng tài sản đó.
- Lập văn bản thỏa thuận chia tài sản rõ ràng: Nếu hai bên tự thỏa thuận được về việc phân chia tài sản, hãy lập thành văn bản cụ thể, chi tiết và nên có công chứng hoặc chứng thực để đảm bảo tính pháp lý cao nhất.
- Giữ bằng chứng về tài sản: Luôn giữ lại các tài liệu gốc về tài sản như hợp đồng mua bán, hóa đơn, giấy tờ sở hữu, sổ tiết kiệm, sao kê ngân hàng, giấy tờ chứng minh nguồn tiền...
📚 Căn cứ pháp lý chính
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:
- Điều 33: Quy định về tài sản chung của vợ chồng.
- Khoản 3 Điều 59: Quy định về phân chia tài sản chung sau ly hôn.
- Bộ luật Tố tụng dân sự 2015:
- Khoản 1 Điều 219: Quy định về thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự.
❓6. Câu hỏi thường gặp về tài sản chung sau ly hôn
Dưới đây là những giải đáp súc tích cho các thắc mắc thường gặp về việc xử lý tài sản chung sau khi ly hôn:
6.1. Phát hiện tài sản chung sau ly hôn bao lâu thì còn được chia?
📆 Theo Điều 219 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, bạn có 3 năm kể từ ngày phát hiện tài sản bị bỏ sót để khởi kiện yêu cầu chia tài sản chung. Hãy hành động sớm để không bỏ lỡ quyền lợi của mình!
6.2. Tài sản chỉ đứng tên một người, có phải tài sản chung không?
🧾 Có thể. Nếu tài sản được mua hoặc hình thành trong thời kỳ hôn nhân, dù chỉ đứng tên vợ hoặc chồng, nhưng không chứng minh được đó là tài sản riêng của người đó (ví dụ: được thừa kế riêng, được tặng cho riêng), thì vẫn được xem là tài sản chung theo khoản 1 Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.
6.3. Tài sản là nhà đất chưa chia khi ly hôn, có đòi lại được không?
✅ Hoàn toàn có. Chỉ cần bạn chứng minh được nhà đất đó được hình thành trong thời kỳ hôn nhân và chưa được phân chia trong bản án ly hôn hoặc thỏa thuận trước đó, bạn có quyền yêu cầu Tòa án chia lại.
6.4. Chưa chia tài sản chung mà một bên đã bán mất, phải làm sao?
🚨 Trong trường hợp này, bạn có thể khởi kiện yêu cầu hủy giao dịch mua bán đó. Để thành công, bạn cần chứng minh được rằng người bán không có toàn quyền định đoạt tài sản (vì đó là tài sản chung chưa chia) và bên mua có thể biết hoặc buộc phải biết điều này.
6.5. Làm sao để chứng minh tài sản là tài sản chung?
📂 Bạn cần thu thập các chứng cứ cụ thể và rõ ràng để chứng minh nguồn gốc tài sản hình thành trong thời kỳ hôn nhân, ví dụ:
- Hợp đồng mua bán, giấy tờ sở hữu (ghi rõ thời điểm mua).
- Sao kê tài khoản ngân hàng thể hiện các giao dịch góp tiền mua sắm.
- Hóa đơn thanh toán các chi phí liên quan đến tài sản trong thời kỳ hôn nhân.
- Lời khai của nhân chứng (nếu có).
6.6. Cần công chứng văn bản chia tài sản chung sau ly hôn không?
✍️ Nếu hai bên tự thỏa thuận chia tài sản mà không qua Tòa án, việc lập văn bản có công chứng là rất nên. Công chứng sẽ giúp văn bản có giá trị pháp lý cao nhất, được bảo đảm về mặt nội dung và hình thức, từ đó tránh được những tranh chấp phát sinh về sau.
🎯 Kết luận
Dù đã ly hôn, việc phát hiện tài sản chung chưa được phân chia không có nghĩa là bạn mất đi quyền lợi. Pháp luật vẫn bảo vệ bạn. Điều quan trọng là phải nắm vững các quy định pháp luật, thu thập đầy đủ chứng cứ rõ ràng, hành động trong thời hiệu cho phép, và lựa chọn hình thức pháp lý phù hợp để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.
Khi cần thực hiện các giao dịch công chứng, liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ để được tư vấn và đặt lịch hẹn tận nhà nhanh chóng – an toàn – đúng luật!
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
📍 Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
📞 Hotline: 0966.22.7979
📧 Email: ccnguyenhue165@gmail.com
🕘 Thời gian làm việc: 8h00 – 18h30 (tất cả các ngày trong tuần, kể cả chủ nhật)
📌 Có hỗ trợ ngoài giờ và công chứng tại nhà hoàn toàn miễn phí theo yêu cầu!
📚 Tham khảo các bài viết liên quan:
🏠 Làm sao để xác lập tài sản riêng trong hôn nhân hợp pháp?
✍️ Mua nhà trong hôn nhân: khi nào cần cam kết tài sản riêng?
🎯 Vợ chồng sống chung không kết hôn: tài sản chung chia thế nào?