Di chúc có cần công chứng không? Tìm hiểu để bảo vệ quyền lợi

28/03/2025

Di chúc có cần công chứng không là một câu hỏi không chỉ cần được trả lời một cách rõ ràng mà còn cần được lý giải từ góc độ pháp lý, thực tiễn cũng như lợi ích của việc công chứng. Việc lập di chúc là một trong những hoạt động pháp lý hết sức cần thiết giúp cá nhân bảo vệ quyền lợi của mình cũng như của người thừa kế sau khi mình qua đời. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin chi tiết và cần thiết về di chúc, quy định pháp luật và những yếu tố liên quan đến công chứng di chúc.

1. Quy định pháp luật về di chúc

1.1. Các hình thức lập di chúc

Theo Bộ luật Dân sự 2015, di chúc có thể được tạo lập theo hai hình thức cơ bản là văn bản và miệng. Điều 628 quy định các hình thức di chúc bằng văn bản gồm:

Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng.
Di chúc bằng văn bản có người làm chứng.
Di chúc bằng văn bản có công chứng.
Di chúc bằng văn bản có chứng thực.

Trường hợp Di chúc bằng miệng

Di chúc bằng miệng chỉ được công nhận hợp pháp trong những tình huống đặc biệt, ví dụ như khi người lập di chúc đang gặp nguy hiểm liên quan đến tính mạng. Di chúc miệng cần phải được ít nhất hai người làm chứng và phải được ghi chép lại trong thời hạn 5 ngày làm việc.

1.2. Điều kiện để di chúc hợp pháp

Một di chúc sẽ được coi là hợp pháp nếu đáp ứng các điều kiện sau theo Điều 630:

Điều kiện về năng lực: Người lập di chúc phải là người có năng lực hành vi dân sự, tức là phải minh mẫn, sáng suốt và không bị ảnh hưởng bởi các tác động bên ngoài như lừa dối, cưỡng ép hoặc đe dọa.
Nội dung di chúc: Nội dung của di chúc phải hợp pháp, không vi phạm luật pháp, đạo đức xã hội. Di chúc cần phải rõ ràng về quyền lợi của người thừa kế, di sản để lại và các điều kiện khác.
Hình thức di chúc: Di chúc cần phải được lập thành văn bản hoặc miệng theo quy định.

Không những vậy, Điều 631 cũng nêu rõ các thông tin tối thiểu cần có trong di chúc, bao gồm ngày, tháng, năm lập di chúc; thông tin cá nhân của người lập di chúc và người thừa kế; mô tả chi tiết di sản để lại.

2. Di chúc có cần công chứng hay không?

2.1. Pháp luật không bắt buộc công chứng

Theo quy định hiện hành, pháp luật Việt Nam không yêu cầu di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực, ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt:

Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc người không biết chữ phải có sự chứng kiến và công chứng.

Ở các trường hợp khác, di chúc mà không công chứng, nếu đầy đủ các điều kiện hợp pháp thì vẫn có giá trị thi hành.

2.2. Tại sao nên công chứng di chúc?

Mặc dù không bắt buộc, việc công chứng di chúc mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

Bảo đảm tính pháp lý: Di chúc đã được công chứng được coi là tài liệu chính thức, giúp bảo vệ quyền lợi của người thừa kế và giảm thiểu nguy cơ tranh chấp.
Giảm thiểu rủi ro: Các công chứng viên sẽ kiểm tra nội dung di chúc, qua đó phát hiện sớm những bất cập hoặc lỗi sai.
Dễ thực hiện di chúc: Khi cần thi hành di chúc, các bên có thể nhanh chóng xác định quyền và nghĩa vụ của nhau.

Ngoài ra, công chứng viên còn có nghĩa vụ giải thích quyền và nghĩa vụ của người lập di chúc, có thể giúp người lập di chúc cảm thấy yên tâm hơn về quyết định của mình.

Di chúc có cần công chứng không?

>>> Tìm hiểu: Thẩm quyền công chứng di chúc: Quy định và thực tiễn.

3. Thực hiện công chứng di chúc

3.1. Quy trình công chứng

Quy trình công chứng di chúc tuy đơn giản nhưng cần phải tuân thủ những bước sau:

Chuẩn bị giấy tờ: Phiếu yêu cầu công chứng, dự thảo di chúc, giấy tờ cá nhân và giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản.
Nộp hồ sơ: Người yêu cầu công chứng tới văn phòng công chứng để nộp hồ sơ.
Kiểm tra hồ sơ: Công chứng viên sẽ kiểm tra tính hợp lệ của các giấy tờ và nội dung di chúc.
Ký nhận: Nếu tất cả đều hợp lệ, công chứng viên sẽ yêu cầu người lập di chúc ký xác nhận vào văn bản.
Trả kết quả: Người lập di chúc sẽ nhận lại bản đã được công chứng.

3.2. Chi phí công chứng

Theo quy định, phí công chứng di chúc thường dao động khoảng 50.000 đồng, tuy nhiên nếu di chúc có nội dung phức tạp thì phí có thể cao hơn.

4. Lưu ý khi lập di chúc

Thời gian lưu giữ di chúc: Việc lưu trữ di chúc công chứng cần thận trọng. Di chúc có thể được lưu giữ tại văn phòng công chứng hoặc tại nhà riêng; cần đảm bảo di chúc không bị mất mát hoặc hư hỏng.
Khi nào cần thay đổi di chúc: Người lập di chúc có quyền sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ di chúc đã được công chứng. Khi thay đổi, cần thông báo cho văn phòng công chứng nơi lưu trữ bản cũ để cập nhật.

5. Các thắc mắc thường gặp

Hỏi: Di chúc viết tay không công chứng có hợp pháp?

Di chúc viết tay có thể hợp pháp nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định trong pháp luật. Tuy nhiên, việc không công chứng có thể gây khó khăn trong việc thực hiện sau này.

Hỏi: Văn phòng công chứng nào đáng tin cậy?

Khi lựa chọn nơi công chứng, nên chọn các văn phòng đã có uy tín và được cấp giấy phép hoạt động hợp pháp. Bạn nên tham khảo ý kiến từ người quen hoặc tìm hiểu thông tin trước khi quyết định.

Di chúc có cần công chứng không?

>>> Giải đáp: Công chứng di chúc cần chuẩn bị giấy tờ gì?

Kết luận

Vậy "Di chúc có cần công chứng không?" Như đã phân tích, đối với phần lớn trường hợp, công chứng di chúc không phải là yêu cầu bắt buộc nhưng lại mang đến nhiều lợi ích đáng kể. Điều này giúp bảo vệ quyền lợi và giảm thiểu tranh chấp về tài sản thừa kế sau khi người lập di chúc qua đời.

Nếu bạn cần thêm thông tin chi tiết hoặc hỗ trợ trong quá trình lập và công chứng di chúc, hãy liên hệ với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ theo số hotline 0966.22.7979 hoặc ghé thăm văn phòng trực tiếp. Chúng tôi cam kết cung cấp dịch vụ công chứng chất lượng, nhanh chóng và hiệu quả nhất! Hãy để chúng tôi đồng hành cùng bạn trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình và những người thân yêu.

>>> Xem thêm: Người lập di chúc có những quyền gì?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.

2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.