Có bao nhiêu hàng thừa kế theo quy định pháp luật?

15/03/2025

Có bao nhiêu hàng thừa kế theo quy định pháp luật theo Bộ luật Dân sự 2015. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về cách phân chia di sản, quyền lợi của người thừa kế, và những trường hợp áp dụng hàng thừa kế. Cùng tìm hiểu các nguyên tắc thừa kế và thông tin cần thiết để hiểu rõ quyền lợi của mình trong quá trình thừa kế.

1. Khái niệm thừa kế theo quy định của pháp luật

Thừa kế là một nội dung quan trọng trong pháp luật dân sự của mỗi quốc gia, đóng vai trò trong việc xác định quyền sở hữu tài sản giữa các thế hệ. Việc phân chia tài sản sau khi một người mất không chỉ mang tính chất pháp lý mà còn có ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Trong quy định của Bộ luật Dân sự 2015, việc xác định hàng thừa kế là điều cần thiết để đảm bảo quyền lợi cho những người thừa kế, hạn chế tranh chấp phát sinh trong gia đình.

Hệ thống hàng thừa kế được phân chia thành ba cấp bậc, mỗi loại có đặc điểm riêng:

Hàng thừa kế thứ nhất.
Hàng thừa kế thứ hai.
Hàng thừa kế thứ ba.

Tại sao cần phân chia hàng thừa kế?

Việc phân chia hàng thừa kế giúp đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quyền lợi của người thừa kế.

Đảm bảo quyền lợi người thừa kế: Mỗi cá nhân thuộc hàng thừa kế đều được xác định rõ ràng, giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của họ.
Ngăn chặn tranh chấp: Việc thiết lập hàng thừa kế cụ thể sẽ giảm thiểu những xung đột có thể xảy ra giữa các thành viên trong gia đình, những người có liên quan đến di sản.
Bảo vệ tài sản: Khi phân chia rõ ràng, tài sản có thể được bảo tồn và sử dụng tối ưu.

2. Số lượng và thành phần của các hàng thừa kế

Các hàng thừa kế được bố trí theo thứ tự ưu tiên để đảm bảo quyền lợi của những người có trách nhiệm và nghĩa vụ.

2.1. Hàng thừa kế thứ nhất

Theo quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, hàng thừa kế thứ nhất được xác định gồm:

Vợ, chồng: Đây là những người thân gần gũi nhất và có mối ràng buộc hôn nhân với người đã chết.
Cha đẻ, mẹ đẻ: Bao gồm cả cha mẹ ruột và cha nuôi, mẹ nuôi của người chết.
Con đẻ, con nuôi: Con ruột và con nuôi sẽ được thừa kế di sản mà không cần điều kiện.

Những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất sẽ được chia đều di sản nếu có nhiều người cùng hàng.

2.2. Hàng thừa kế thứ hai

Khi không còn ai ở hàng thừa kế thứ nhất, hàng thừa kế thứ hai sẽ được ứng dụng. Cụ thể bao gồm:

Ông nội, bà nội: Những người có liên quan trực tiếp trong gia đình.
Ông ngoại, bà ngoại.
Anh ruột, chị ruột, em ruột của người đã chết.
Cháu ruột trong trường hợp người đã chết là ông hoặc bà.

Tương tự hàng thừa kế thứ nhất, những người ở hàng thừa kế thứ hai cũng nhận di sản bằng nhau nếu không có ai ở hàng thừa kế trước.

2.3. Hàng thừa kế thứ ba

Khi không còn ai thuộc hàng thừa kế thứ hai, hàng thừa kế thứ ba sẽ được áp dụng. Ai sẽ thuộc vào hàng này? Đó là:

Cụ nội, cụ ngoại: Những người ở thế hệ trước cao hơn.
Bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột: Những người thân thuộc ở thế hệ đồng đẳng.
Cháu ruột nếu người chết là bác, chú, cậu, cô, dì.
Chắt ruột nếu người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Có bao nhiêu hàng thừa kế theo quy định pháp luật?

>>> Tìm hiểu: Làm thủ tục thừa kế mất bao lâu?

3. Quy trình thừa kế theo pháp luật

3.1. Khi nào áp dụng thừa kế theo pháp luật

Có nhiều tình huống cần áp dụng thừa kế theo pháp luật:

Không có di chúc: Khi người chết không để lại di chúc, tài sản sẽ phân chia theo luật.
Di chúc không hợp pháp: Di chúc không đáp ứng các yêu cầu pháp lý.
Người thừa kế trong di chúc đã qua đời: Khi một số người trong di chúc đã chết, có thể cần quy định lại.
Các phần di sản không được định đoạt: Những phần di sản không được ghi rõ trong di chúc sẽ thuộc về hàng thừa kế.

3.2. Nguyên tắc phân chia di sản

Theo Điều 651, các yêu cầu trong việc phân chia di sản bao gồm:

Những người thừa kế cùng hàng: Họ sẽ có phần di sản bằng nhau.
Nguyên tắc thừa kế theo thứ tự ưu tiên: Những người ở hàng thừa kế sau chỉ hưởng phần di sản khi không còn ai ở hàng thừa kế trước.

Đây là nguyên tắc cơ bản giúp định hình và giảm thiểu xung đột pháp lý trong việc phân chia tài sản thừa kế.

3.3. Phân chia thừa kế trong một số tình huống đặc biệt

Chia thừa kế với con nuôi và cha mẹ nuôi: Con nuôi có quyền thừa kế tài sản của cha mẹ nuôi, tương tự như đối với con đẻ.
Chia tài sản trong trường hợp giới hạn quyền thừa kế: Nếu cha mẹ nuôi không có quan hệ gần gũi với con học hỏi, con riêng và bố dượng, mẹ kế có thể không được hưởng di sản.

Điều này giúp bảo vệ quyền lợi của tất cả những người có liên quan trong quy trình thừa kế.

4. Một số vấn đề thường gặp trong thừa kế

Tính chất pháp lý của di chúc

Nhiều người thường không hiểu rõ rằng di chúc có thể bị vô hiệu nếu không đáp ứng các quy định pháp luật. Chính vì vậy, việc soạn thảo di chúc chi tiết và chính xác là điều cần thiết để bảo vệ quyền lợi của người thừa kế.

Quyền và nghĩa vụ của người thừa kế

Người thừa kế không chỉ có quyền hưởng thừa kế mà còn phải có nghĩa vụ đối với các khoản nợ, nghĩa vụ tài chính mà người đã chết để lại, nếu có.

Trường hợp khi người thừa kế chết cùng thời điểm

Thủ tục sẽ trở nên phức tạp hơn khi người thừa kế chết cùng lúc với người lập di chúc, trong trường hợp này, người thừa kế ở hàng thừa kế sau sẽ là người thừa kế tiếp theo.

Trường hợp phân chia di sản khi có người thừa kế mới xuất hiện

Theo quy định, trong trường hợp đã phân chia tài sản mà xuất hiện người thừa kế mới, kết quả phân chia di sản không phải thực hiện lại bằng hiện vật. Những người đã nhận di sản sẽ có trách nhiệm thanh toán cho người thừa kế mới một khoản tiền tương ứng với phần di sản mà họ đã nhận. Điều này giúp quy trình thừa kế trở nên linh hoạt và công bằng hơn.

Có bao nhiêu hàng thừa kế theo quy định pháp luật?

>>> Cập nhật: Chi phí làm thủ tục thừa kế: Tất tần tật về các khoản phải nộp.

Kết luận

Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, có ba hàng thừa kế được phân định theo thứ tự. Mỗi hàng có những đặc điểm riêng, đảm bảo các cá nhân có quyền lợi hợp pháp được bảo vệ trong quá trình phân chia di sản. Nắm rõ quy định về hàng thừa kế không chỉ giúp người dân hiểu quyền lợi của mình mà còn góp phần bảo vệ tài sản, giảm thiểu tranh chấp trong quá trình phân chia tài sản thừa kế.

Nếu bạn cần hỗ trợ về thủ tục thừa kế hoặc công chứng, hãy liên hệ tới Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ theo số hotline 0966.22.7979 hoặc ghé thăm văn phòng trực tiếp. Chúng tôi sẽ tư vấn và hỗ trợ bạn trong mọi vấn đề pháp lý liên quan đến di sản thừa kế, đảm bảo quy trình thực hiện nhanh chóng và chính xác.

>>> Giải quyết: Trường hợp chia thừa kế khi có người trong gia đình không đồng thuận.

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.

2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.