Chia di sản thừa kế có quy định về thời gian không?

25/11/2024

Phân chia di sản thừa kế là một vấn đề pháp lý quan trọng mà nhiều gia đình gặp phải. Một trong những câu hỏi thường gặp đó là: "Chia di sản thừa kế có quy định về thời gian không?". Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về thời hiệu yêu cầu chia di sản thừa kế, thời điểm chia di sản và các quy định pháp luật liên quan.

1. Thời điểm mở thừa kế

Theo Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015, thời điểm mở thừa kế được xác định là thời điểm người có tài sản chết. Trong trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết, thời điểm mở thừa kế sẽ là ngày được xác định trong quyết định của Tòa án. Địa điểm mở thừa kế là nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản; nếu không xác định được nơi cư trú, địa điểm sẽ là nơi có toàn bộ hoặc phần lớn di sản.

Thời điểm chia di sản thừa kế chính là khi có sự kiện mở thừa kế này. Những người thừa kế sẽ nhận phần di sản của mình theo quy định của pháp luật hoặc theo di chúc nếu có.

2. Thời hiệu chia di sản thừa kế

2.1. Thời hiệu đối với bất động sản và động sản

Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản thừa kế được quy định rõ ràng tại Điều 623 của Bộ luật Dân sự 2015 như sau:

30 năm đối với bất động sản (tức là đất đai, nhà ở).
10 năm đối với động sản (tức là các tài sản khác như xe cộ, đồ dùng).

Thời hiệu này bắt đầu tính từ thời điểm mở thừa kế, tức là ngày người để lại di sản qua đời. Hết thời hạn này, di sản sẽ thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản. Nếu không có người thừa kế quản lý di sản, di sản sẽ thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu hoặc thuộc về Nhà nước.

2.2. Thời hiệu yêu cầu xác nhận quyền thừa kế

Thời hiệu để yêu cầu xác nhận quyền thừa kế của mình là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế. Nếu không yêu cầu trong khoảng thời gian này, quyền yêu cầu có thể mất hiệu lực.

2.3. Giải quyết tranh chấp thừa kế

Khi có tranh chấp di sản thừa kế, bên có quyền lợi có thể lựa chọn hai phương án:

Hòa giải: Các bên có thể tự thỏa thuận hoặc nhờ bên thứ ba như luật sư hoặc cơ quan hòa giải để tìm ra phương án chia di sản hợp lý.
Khởi kiện: Nếu hòa giải không thành công, một hoặc nhiều bên có thể nộp đơn khởi kiện ra Tòa án. Tòa án sẽ thụ lý và xem xét vụ án theo quy định của pháp luật.

Chia di sản thừa kế có quy định về thời gian không?

>>> Giải quyết: Trường hợp chia thừa kế khi có người trong gia đình không đồng thuận

3. Điều kiện hợp pháp của di chúc

Nếu có di chúc, di chúc đó cũng cần phải hợp pháp để có hiệu lực thi hành. Theo Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, điều kiện để di chúc được coi là hợp pháp bao gồm:

Người lập di chúc phải minh mẫn, sáng suốt, không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép.
Nội dung di chúc không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội.
Di chúc phải được lập dưới hình thức quy định và có đầy đủ thông tin như: ngày, tháng, năm lập di chúc, tên và địa chỉ người lập di chúc, người hưởng di sản và mô tả di sản để lại.

4. Quyền yêu cầu chia di sản

Người thừa kế có quyền yêu cầu Tòa án chia di sản thừa kế trong thời gian quy định. Nếu thời gian yêu cầu đã hết, quyền yêu cầu có thể bị mất.

Ví dụ minh họa: Giả sử ông Phạm Văn M qua đời vào ngày 14/4/1989, di sản thừa kế là bất động sản. Thời hiệu để các đồng thừa kế yêu cầu chia di sản này sẽ là đến ngày 14/4/2019. Nếu không yêu cầu trong thời hạn này, quyền yêu cầu chia di sản sẽ không được Tòa án thụ lý.

5. Thời hiệu khởi kiện tranh chấp di sản

Trường hợp các bên thừa kế có tranh chấp về quyền chia phần di sản thừa kế, thời hiệu khởi kiện sẽ bắt đầu từ thời điểm mở thừa kế. Ví dụ, một vụ án cụ thể đã xảy ra liên quan đến thời hiệu khởi kiện di sản thừa kế, Tòa án sẽ căn cứ vào thời điểm mở thừa kế và các quy định liên quan để xác nhận quyền khởi kiện của các bên.

Theo quy định tại Điều 184 và Điều 149 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Tòa án chỉ xem xét yêu cầu về thời hiệu khi có yêu cầu này từ bên khởi kiện. Trường hợp không có yêu cầu, Tòa án vẫn có trách nhiệm xem xét và giải quyết tranh chấp trên thực tế mà không áp dụng quy chế về thời hiệu.

6. Thực tiễn giải quyết tranh chấp di sản thừa kế

Trong thực tế, nhiều vụ tranh chấp di sản thừa kế kéo dài do các bên không đồng thuận về phần chia hoặc do yêu cầu khởi kiện không đúng thời hạn. Điều này dẫn đến việc Tòa án phải từ chối hoặc đình chỉ giải quyết.

Chia di sản thừa kế có quy định về thời gian không?

>>> Tham khảo: Phân chia di sản thừa kế trong trường hợp có người mất tích

Như vậy, trong việc chia di sản thừa kế, có quy định rõ ràng về thời gian yêu cầu chia di sản, rất cần thiết cho việc bảo vệ quyền lợi của người thừa kế. Nếu bạn hoặc gia đình có thắc mắc về vấn đề này hoặc cần sự hỗ trợ pháp lý, hãy liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua hotline 0966.22.7979 hoặc ghé thăm văn phòng của chúng tôi để nhận được tư vấn và hỗ trợ một cách nhanh chóng, hiệu quả.

>>> Giải đáp thắc mắc: Có được phép hủy văn bản phân chia di sản thừa kế đã công chứng?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.

2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.