Quy trình tố cáo lấn chiếm đất đai: Hướng dẫn chi tiết từ A đến Z

12/09/2025

Đất đai là tài sản quý giá. Nhưng nếu một ngày bạn phát hiện đất của mình bị lấn chiếm, bạn sẽ làm gì? Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn quy trình tố cáo lấn chiếm đất đai một cách chi tiết, từ chuẩn bị hồ sơ đến các bước pháp lý cần thiết để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Có thể bạn quan tâm>>>Các trường hợp đất lấn chiếm được cấp sổ đỏ từ 1/7/2025 theo Luật Đất đai mới

1. Khái niệm và căn cứ pháp lý về lấn chiếm đất đai

Lấn chiếm đất đai là hành vi tự ý chiếm dụng, sử dụng đất thuộc quyền sở hữu, sử dụng hợp pháp của người khác hoặc đất do Nhà nước quản lý. Đây là hành vi bị nghiêm cấm theo khoản 11 Điều 12 Luật Đất đai 2013.

Theo Nghị định 91/2019/NĐ-CP, người có hành vi lấn chiếm sẽ bị xử phạt hành chính, buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất, thậm chí phải bồi thường thiệt hại. Nếu hành vi gây hậu quả nghiêm trọng, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Do đó, tố cáo lấn chiếm đất đai là một biện pháp pháp lý quan trọng để người sử dụng đất hợp pháp bảo vệ tài sản của mình.

quy trình tố cáo lấn chiếm đất đai

2. Chuẩn bị hồ sơ tố cáo: chìa khóa thành công

Trước khi gửi đơn, việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, chính xác là bước quyết định.

2.1 Thu thập bằng chứng tố cáo

Bằng chứng là cơ sở để cơ quan chức năng giải quyết vụ việc. Bạn cần thu thập càng nhiều càng tốt các tài liệu sau:

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ, sổ hồng) của bạn.
Ảnh chụp, video ghi lại hành vi lấn chiếm.
Biên bản đo đạc, xác minh từ cán bộ địa chính xã/huyện (nếu có).
Các văn bản, biên bản làm việc với chính quyền địa phương (nếu đã từng làm việc).

2.2 Soạn thảo Đơn tố cáo lấn chiếm đất đai

Đơn tố cáo cần được trình bày rõ ràng, đầy đủ thông tin để cơ quan có thẩm quyền dễ dàng tiếp nhận và xử lý.

Thông tin người tố cáo: Họ tên, địa chỉ, số CMND/CCCD.
Thông tin người/tổ chức bị tố cáo: Họ tên, địa chỉ.
Mô tả chi tiết hành vi lấn chiếm: Thời gian, địa điểm, diện tích đất bị lấn chiếm.
Yêu cầu giải quyết: Đề nghị cơ quan chức năng xử lý vi phạm, buộc trả lại đất và khôi phục hiện trạng.

quy trình tố cáo lấn chiếm đất đai

⚖️ Mọi giao dịch đất đai sẽ an toàn và đúng pháp luật khi thực hiện thông qua Văn phòng công chứng.

📝 Cần làm dịch vụ sổ đỏ nhanh chóng, chuẩn xác? Xem ngay hướng dẫn chi tiết và cập nhật mới nhất.

3. Gửi đơn và quá trình giải quyết tại cơ quan nhà nước

3.1. Nộp đơn ở đâu?

Bạn nộp đơn tố cáo và toàn bộ hồ sơ tại UBND cấp xã hoặc UBND cấp huyện nơi có đất bị lấn chiếm. Theo Điều 30 Luật Tố cáo 2018, các cơ quan này có trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tố cáo theo quy định.

3.2. Quá trình xử lý tố cáo

Sau khi tiếp nhận đơn, cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành:

Xác minh nội dung tố cáo: Kiểm tra, đối chiếu hồ sơ và tiến hành đo đạc, kiểm tra thực tế tại hiện trường.
Ra quyết định xử lý: Nếu xác định có vi phạm, UBND sẽ ban hành quyết định xử phạt hành chính và yêu cầu người vi phạm buộc trả lại đất đã lấn chiếm và khôi phục hiện trạng ban đầu.

📝 Ví dụ minh họa: Ông An có một mảnh đất có Giấy chứng nhận quyền sử dụng. Hàng xóm của ông là bà Bình tự ý xây hàng rào lấn sang 15m² đất của ông. Ông An đã nộp đơn tố cáo kèm theo sổ đỏ và ảnh chụp vi phạm cho UBND xã. Sau khi xác minh, UBND xã đã lập biên bản và yêu cầu bà Bình tháo dỡ hàng rào, trả lại đất cho ông An.

3.3. Khởi kiện ra tòa án: lựa chọn cuối cùng ⚖️

Nếu đơn tố cáo của bạn không được giải quyết hoặc bạn không đồng ý với quyết định giải quyết của UBND, bạn có quyền khởi kiện ra Tòa án nhân dân cấp huyện.

Lưu ý: Theo Điều 202 Luật Đất đai 2013, tranh chấp đất đai bắt buộc phải được hòa giải tại UBND cấp xã trước khi nộp đơn khởi kiện lên Tòa án.

4. Mẫu đơn tố cáo lấn chiếm đất đai 📝

📌 Mẫu đơn tố cáo lấn chiếm đất đai là công cụ quan trọng giúp người dân thể hiện ý chí bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình trước cơ quan có thẩm quyền. Việc sử dụng đúng biểu mẫu, đúng căn cứ pháp lý sẽ giúp quá trình tiếp nhận và xử lý tố cáo nhanh chóng, minh bạch và hạn chế tối đa rủi ro bị trả lại hồ sơ.

👉 Dưới đây là mẫu đơn tố cáo lấn chiếm đất đai mới nhất, chuẩn theo quy định pháp luật mà bạn có thể tải về và sử dụng.

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

ĐƠN TỐ CÁO LẤN CHIẾM ĐẤT ĐAI

Kính gửi: UBND xã/huyện/quận/thị xã... (ghi rõ tên đơn vị)

Họ và tên người tố cáo: (Ví dụ: Nguyễn Văn A)

Ngày tháng năm sinh:

Số CMND/CCCD:

Địa chỉ thường trú: (Ví dụ: Số 123, đường XYZ, xã/phường... , huyện/quận... , tỉnh/thành phố...)

Số điện thoại liên hệ:

Tôi xin tố cáo hành vi lấn chiếm đất đai của:

Họ và tên người/tổ chức bị tố cáo: (Ví dụ: Trần Thị B)

Địa chỉ: (Ví dụ: Số 456, đường XYZ, xã/phường... , huyện/quận... , tỉnh/thành phố...)

Nội dung tố cáo:

Nêu rõ vị trí thửa đất của bạn bị lấn chiếm (số thửa, tờ bản đồ theo Giấy chứng nhận).
Mô tả chi tiết hành vi lấn chiếm: Thời gian bắt đầu, hình thức lấn chiếm (xây tường rào, đổ vật liệu, trồng cây...), diện tích cụ thể.
Nêu rõ thiệt hại đã xảy ra đối với quyền và lợi ích hợp pháp của bạn.

Các tài liệu kèm theo:

Bản sao Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Bản vẽ, sơ đồ thửa đất có dấu giáp lai của cơ quan chức năng (nếu có).
Ảnh chụp, video ghi lại hành vi vi phạm.
Các tài liệu khác (biên bản làm việc, biên bản hòa giải...).

Yêu cầu giải quyết: Tôi đề nghị UBND xã/huyện/quận... tiến hành kiểm tra, xác minh, lập biên bản và xử lý hành vi vi phạm của ông/bà... theo đúng quy định của pháp luật. Yêu cầu người vi phạm phải chấm dứt hành vi lấn chiếm và trả lại toàn bộ diện tích đất đã lấn chiếm cho gia đình tôi.

Người làm đơn (Ký và ghi rõ họ tên)

❓ Các câu hỏi thường gặp về tố cáo lấn chiếm đất đai

a) Tố cáo lấn chiếm đất đai ở đâu?

👉 Bạn có thể nộp đơn tố cáo tại UBND cấp xã hoặc UBND cấp huyện nơi có đất bị lấn chiếm.

b) Hồ sơ tố cáo lấn chiếm đất đai gồm những gì?

👉 Hồ sơ tối thiểu cần có đơn tố cáo, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và các bằng chứng về hành vi lấn chiếm (ảnh, video, biên bản đo đạc).

c) Tố cáo lấn chiếm đất có mất phí không?

👉 Việc nộp đơn tố cáo tại cơ quan hành chính nhà nước không mất phí. Chỉ khi bạn khởi kiện ra Tòa án mới phải nộp án phí.

d) Thời gian giải quyết tố cáo lấn chiếm đất đai là bao lâu?

👉 Theo Điều 28 Luật Tố cáo 2018, thời hạn giải quyết tố cáo là 30 ngày, đối với vụ việc phức tạp có thể kéo dài nhưng không quá 60 ngày.

e) Lấn chiếm đất có thể bị đi tù không?

👉 Có. Tùy theo mức độ và hậu quả, hành vi lấn chiếm đất đai có thể bị xử lý hình sự theo Điều 228 Bộ luật Hình sự 2015.

✅ Kết Luận

Nắm rõ quy trình tố cáo lấn chiếm đất đai chính là cách hiệu quả nhất để bạn bảo vệ tài sản của mình. Bằng cách chuẩn bị hồ sơ chu đáo, làm theo đúng các bước pháp lý, bạn sẽ có cơ sở vững chắc để đòi lại công bằng, tránh những thiệt hại không đáng có.

📍 Cần hỗ trợ tư vấn thực hiện thủ tục công chứng 📢 Liên hệ ngay Văn phòng Công chứng Nguyễn Huệ để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết!