Công chứng di chúc cho người bị tai biến, sức khỏe yếu: Các lưu ý quan trọng

29/09/2025

Lập và công chứng di chúc là bước quan trọng để đảm bảo tài sản được phân chia đúng theo ý chí của người sở hữu. Tuy nhiên, khi người lập di chúc đang phải đối mặt với bệnh tật như tai biến hoặc sức khỏe yếu, thủ tục này trở nên đặc biệt phức tạp. Nếu không nắm vững các quy định, di chúc có thể bị vô hiệu hóa, dẫn đến những tranh chấp tài sản đau lòng.

Bài viết này là cẩm nang toàn diện nhất, hướng dẫn bạn từng bước thực hiện thủ tục công chứng di chúc cho người bệnh, đi kèm cơ sở pháp lý vững chắc và các lưu ý chi tiết để bảo vệ trọn vẹn di nguyện của người thân bạn.

Có thể bạn quan tâm>>>Người thừa kế chết trước người lập di chúc: di sản sẽ được chia thế nào?

>>>Mất bản chính di chúc – Có chia được di sản thừa kế không?

⚖️ Nền tảng pháp lý: Minh mẫn và tự nguyện

Việc công chứng di chúc cho người bệnh không chỉ là một thủ tục hành chính đơn thuần, mà còn là việc xác định năng lực hành vi dân sự và ý chí tự nguyện của người lập di chúc. Công chứng viên có trách nhiệm đảm bảo di chúc được lập trong trạng thái tinh thần tốt nhất. Các quy định sau đây là nền tảng pháp lý quan trọng nhất:

Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định di chúc hợp pháp phải do người có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc, và không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép.
Điều 44 Luật Công chứng 2014: Đây là điều khoản cho phép công chứng viên thực hiện công chứng ngoài trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng, như tại nhà riêng, bệnh viện hoặc nơi dưỡng lão.
Điều 633 Bộ luật Dân sự 2015: Nêu rõ các điều kiện chặt chẽ để di chúc miệng có giá trị pháp lý, chỉ áp dụng trong trường hợp tính mạng bị đe dọa.

Công chứng di chúc cho người bị tai biến

🏠 Các bước chi tiết công chứng di chúc tại nhà hoặc bệnh viện

Để đảm bảo quy trình diễn ra suôn sẻ, người thân cần phối hợp chặt chẽ với công chứng viên qua các bước sau:

1. Liên hệ tổ chức hành nghề công chứng Bạn cần liên hệ với một văn phòng công chứng hoặc phòng công chứng nhà nước và nêu rõ yêu cầu công chứng ngoài trụ sở. Hãy cung cấp đầy đủ thông tin về địa điểm, tình trạng sức khỏe của người lập di chúc để công chứng viên có sự chuẩn bị tốt nhất.

2. 🩺 Chuẩn bị hồ sơ và giấy tờ y tế Hồ sơ cần chuẩn bị bao gồm:

Bản sao CMND/CCCD/Hộ chiếu của người lập di chúc.
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản (sổ đỏ, sổ hồng, sổ tiết kiệm, giấy đăng ký xe...).
Hồ sơ y tế hoặc giấy xác nhận của bác sĩ: Đây là tài liệu quan trọng để chứng minh lý do người lập di chúc không thể di chuyển. Bạn nên yêu cầu bệnh viện cung cấp bản tóm tắt bệnh án hoặc giấy xác nhận về tình trạng sức khỏe của người bệnh.

3. Công chứng viên đến tận nơi để xác minh Công chứng viên sẽ đến địa điểm theo yêu cầu. Tại đây, công chứng viên sẽ:

Kiểm tra năng lực hành vi dân sự: Công chứng viên sẽ trò chuyện trực tiếp và riêng tư với người lập di chúc để đảm bảo họ có thể nhận thức và diễn đạt ý chí của mình một cách rõ ràng. Họ sẽ hỏi những câu hỏi đơn giản như tên, tuổi, ngày tháng hiện tại, hoặc hỏi về các tài sản muốn để lại để đánh giá mức độ minh mẫn.
Xác định sự tự nguyện: Công chứng viên sẽ đảm bảo rằng không có bất kỳ sự ép buộc hay lừa dối nào từ phía người thân.

4. ✍️ Ghi nhận và lập di chúc

Nếu người lập di chúc vẫn đủ minh mẫn, công chứng viên sẽ ghi chép lại toàn bộ ý chí của họ.
Di chúc sẽ được đọc lại cho người lập di chúc nghe để xác nhận tính chính xác.
Nếu người lập di chúc không thể ký được: Họ có thể sử dụng điểm chỉ (lăn tay). Việc này phải được công chứng viên và ít nhất hai người làm chứng xác nhận.

Công chứng di chúc cho người bị tai biến

Hướng dẫn>>>

🔗 Nếu bạn đang cần hỗ trợ lập di chúc tận nơi cho người thân bị tai biến hay sức khỏe yếu, hãy liên hệ ngay văn phòng công chứng uy tín để được tư vấn và thực hiện nhanh chóng, đúng luật.

💡 Ví dụ minh họa thực tế

Ông A, 75 tuổi, bị tai biến nặng, đang điều trị tại một bệnh viện ở Hà Nội. Các con muốn ông lập di chúc. Gia đình đã liên hệ Văn phòng công chứng, trình bày hồ sơ bệnh án và yêu cầu công chứng viên đến bệnh viện.

Tại đây, công chứng viên đã trò chuyện riêng với ông A để xác minh sự minh mẫn. Ông A mặc dù khó nói nhưng vẫn có thể dùng cử chỉ và viết vài chữ để khẳng định ý chí của mình. Do ông không thể ký, công chứng viên đã yêu cầu ông điểm chỉ và mời hai người làm chứng xác nhận. Nhờ quy trình chặt chẽ này, di chúc của ông A đã được công nhận hợp pháp, tránh được mọi tranh chấp sau này.

⚠️ Các lưu ý quan trọng và rủi ro

Tình trạng minh mẫn: Yếu tố quan trọng nhất là người lập di chúc phải minh mẫn, sáng suốt khi bày tỏ ý chí. Nếu công chứng viên nhận thấy người đó không đủ năng lực, họ có quyền từ chối công chứng.
Di chúc miệng: Chỉ có giá trị pháp lý khi lập trong tình trạng tính mạng bị đe dọa nghiêm trọng. Di chúc này phải có ít nhất hai người làm chứng và phải được công chứng hoặc xác nhận trong vòng 5 ngày. Rủi ro lớn: Di chúc miệng rất dễ bị tranh chấp và vô hiệu hóa tại Tòa án.

Các câu hỏi thường gặp về công chứng di chúc cho người bệnh

❓Công chứng di chúc cho người bị tai biến có hợp pháp không?

👉 Có. Di chúc vẫn hoàn toàn hợp pháp nếu người lập di chúc còn minh mẫn và thể hiện ý chí tự nguyện, không bị ép buộc (theo Điều 630 BLDS 2015).

❓Thủ tục công chứng di chúc cho người sức khỏe yếu cần những giấy tờ gì?

👉 Hồ sơ gồm: CMND/CCCD của người lập di chúc, giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản và hồ sơ y tế hoặc giấy xác nhận của bác sĩ về tình trạng sức khỏe.

❓Có thể công chứng di chúc tại nhà riêng hoặc bệnh viện không?

👉 Có. Theo Điều 44 Luật Công chứng 2014, công chứng viên được phép đến tận nơi để thực hiện thủ tục khi người yêu cầu không thể di chuyển.

❓Nếu người bị tai biến không ký được thì công chứng di chúc thế nào?

👉 Người lập di chúc có thể sử dụng điểm chỉ (lăn tay) thay cho chữ ký. Việc điểm chỉ này phải được công chứng viên và người làm chứng xác nhận.

❓Di chúc miệng có giá trị pháp lý không?

👉 Có, nhưng chỉ khi lập trong tình trạng tính mạng bị đe dọa, có ít nhất hai người làm chứng và phải được công chứng/xác nhận trong vòng 5 ngày.

✅ Kết luận

Công chứng di chúc cho người bị tai biến hoặc sức khỏe yếu là một thủ tục pháp lý quan trọng để bảo vệ di nguyện và tài sản. Việc tuân thủ chặt chẽ các quy định về năng lực hành vi, sự tự nguyện và các bước thủ tục sẽ giúp bạn đảm bảo tính hợp pháp của di chúc. Để tránh rủi ro, bạn nên tìm đến các tổ chức hành nghề công chứng uy tín để được hỗ trợ chuyên nghiệp và tận tình.

📍 Cần hỗ trợ tư vấn thực hiện thủ tục công chứng 📢 Liên hệ ngay Văn phòng Công chứng Nguyễn Huệ để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết!