Hướng dẫn khởi kiện vụ án dân sự: 5 bước để nộp đơn đúng luật.

29/09/2025

Khởi kiện vụ án dân sự là cách thức hiệu quả và hợp pháp để bảo vệ quyền và lợi ích của bạn khi bị xâm phạm. Tuy nhiên, nếu không nắm vững thủ tục, đơn khởi kiện của bạn có thể bị trả lại, gây mất thời gian và công sức.

Bài viết này là cẩm nang chi tiết, hướng dẫn bạn từng bước một trong quy trình khởi kiện vụ án dân sự, đảm bảo đơn của bạn hợp lệ và được Tòa án thụ lý.

Có thể bạn quan tâm>>> Những điều cần biết khi khởi kiện tranh chấp nhà đất

⚖️ Cơ sở pháp lý về quyền khởi kiện

Quyền khởi kiện vụ án dân sự là một quyền Hiến định, được quy định chi tiết trong Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 (BLTTDS 2015):

Điều 186: Cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện khởi kiện vụ án dân sự để yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
Điều 189: Quy định cụ thể về các nội dung bắt buộc phải có trong đơn khởi kiện.
Điều 191 và Điều 195: Nêu rõ thủ tục, thời hạn Tòa án xem xét đơn và nghĩa vụ nộp tạm ứng án phí của người khởi kiện.

Nắm rõ các điều khoản này giúp bạn hiểu rõ mình có quyền gì và phải thực hiện những nghĩa vụ gì trong suốt quá trình tố tụng.

khởi kiện vụ án dân sự

📝 5 bước nộp đơn khởi kiện vụ án dân sự

Quy trình khởi kiện không phức tạp nếu bạn thực hiện đúng các bước dưới đây:

Bước 1: Xác định điều kiện khởi kiện và chuẩn bị chứng cứ

Đây là bước quan trọng nhất quyết định đơn của bạn có được chấp nhận hay không. Bạn cần đảm bảo:

Vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa án: Tòa án chỉ giải quyết các tranh chấp dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại và lao động.
Có đầy đủ chứng cứ hợp pháp: Đây là nền tảng của vụ kiện. Mọi lời khai, yêu cầu của bạn đều cần được chứng minh bằng tài liệu, vật chứng, hoặc lời khai của người làm chứng.
Chưa hết thời hiệu khởi kiện: Thời hiệu khởi kiện tranh chấp dân sự thường là 03 năm kể từ ngày quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm. Nếu quá thời hạn này, Tòa án có thể từ chối thụ lý.

💡 Ví dụ minh họa: Anh A cho anh B vay 500 triệu đồng, có giấy vay nợ. Đến hạn, anh B không trả. Anh A có quyền khởi kiện vì có giấy vay nợ làm chứng cứ và thời hiệu khởi kiện vẫn còn 03 năm kể từ ngày hết hạn trả nợ.

Bước 2: Xác định Tòa án có thẩm quyền giải quyết

Bạn phải nộp đơn tại Tòa án có thẩm quyền để tránh bị trả lại đơn.

Thẩm quyền theo cấp: Hầu hết các vụ án dân sự được giải quyết tại Tòa án nhân dân cấp huyện. Các vụ án phức tạp hơn, có yếu tố nước ngoài hoặc liên quan đến tài sản có giá trị lớn có thể thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh.
Thẩm quyền theo lãnh thổ: Thông thường, bạn phải nộp đơn tại Tòa án nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc. Trong một số trường hợp, các bên có thể thỏa thuận Tòa án khác có thẩm quyền.

Bước 3: Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện và nộp án phí

Hồ sơ khởi kiện phải đầy đủ và chính xác, bao gồm:

Đơn khởi kiện vụ án dân sự: Soạn theo mẫu chuẩn.
Chứng cứ và tài liệu liên quan: Bản gốc hoặc bản sao công chứng các hợp đồng, giấy vay nợ, giấy tờ chứng minh quyền sở hữu, bản ghi âm, hình ảnh...
Giấy tờ cá nhân: Bản sao công chứng CCCD/CMND, Sổ hộ khẩu của người khởi kiện.
Biên lai nộp tạm ứng án phí: Tòa án chỉ thụ lý vụ án khi bạn đã nộp tạm ứng án phí.

Bước 4: Nộp đơn khởi kiện tại Tòa án

Bạn có thể lựa chọn một trong ba cách sau để nộp đơn:

Nộp trực tiếp: Nộp tại Tòa án có thẩm quyền.
Gửi qua bưu điện: Gửi qua dịch vụ bưu chính có bảo đảm.
Nộp online: Gửi qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu đã triển khai).

Bước 5: Tòa án thụ lý đơn và tiến hành tố tụng

Trong vòng 08 ngày làm việc, Thẩm phán sẽ xem xét đơn của bạn:

Thụ lý: Nếu đơn hợp lệ và đủ điều kiện, Thẩm phán sẽ thông báo để bạn nộp tạm ứng án phí và ra quyết định thụ lý vụ án.
Yêu cầu sửa đổi, bổ sung: Nếu đơn thiếu thông tin hoặc tài liệu, Tòa án sẽ thông báo để bạn bổ sung trong một thời hạn nhất định.
Trả lại đơn hoặc chuyển đơn: Nếu vụ việc không thuộc thẩm quyền hoặc không đủ điều kiện, Tòa án sẽ trả lại đơn hoặc chuyển đơn cho cơ quan có thẩm quyền.

Sau khi vụ án được thụ lý, các bên sẽ bước vào giai đoạn hòa giải, và nếu không thành công, Tòa án sẽ tiến hành xét xử sơ thẩm.

khởi kiện vụ án dân sự

Hướng dẫn>>>>

🖊️Khi khởi kiện hoặc giao dịch nhà đất, việc chuẩn bị giấy tờ tại văn phòng công chứng sẽ giúp bạn giảm thiểu rủi ro tranh chấp.

📝 Mẫu đơn khởi kiện vụ án dân sự

Đây là mẫu đơn cơ bản và phổ biến, được sử dụng trong hầu hết các vụ án dân sự. Việc điền đầy đủ và chính xác thông tin vào mẫu đơn này là bước đầu tiên để Tòa án xem xét thụ lý vụ án của bạn.

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

ĐƠN KHỞI KIỆN VỤ ÁN DÂN SỰ

(Về việc: [Nêu nội dung yêu cầu khởi kiện, ví dụ: "Tranh chấp hợp đồng vay tài sản" hoặc "Tranh chấp thừa kế"])

Kính gửi: Tòa án nhân dân [Cấp Tòa án có thẩm quyền]

I. THÔNG TIN CÁC BÊN

Người khởi kiện:
- Họ và tên: [Họ và tên người khởi kiện]
- Ngày sinh: [Ngày, tháng, năm sinh]
- CMND/CCCD/Hộ chiếu số: [Số CMND/CCCD]
- Nơi cư trú: [Địa chỉ thường trú, tạm trú]
- Số điện thoại: [Số điện thoại] Email: [Email]
Người bị kiện:
- Họ và tên: [Họ và tên người bị kiện]
- Nơi cư trú: [Địa chỉ thường trú, tạm trú]
- Số điện thoại: [Số điện thoại] Email: [Email]

II. NỘI DUNG YÊU CẦU KHỞI KIỆN

Quan hệ pháp luật có tranh chấp:
- [Ví dụ: “Tranh chấp hợp đồng vay tài sản”, “Tranh chấp thừa kế”, “Tranh chấp đất đai”].
Tóm tắt nội dung sự việc:
- [Trình bày ngắn gọn, rõ ràng diễn biến sự việc, từ khi phát sinh tranh chấp đến nay. Nêu cụ thể thời gian, địa điểm, hành vi vi phạm của bị đơn].
Yêu cầu khởi kiện cụ thể:
- [Trình bày rõ các yêu cầu của bạn đối với Tòa án. Ví dụ: "Buộc ông/bà [Tên bị đơn] phải trả cho tôi số tiền vay là 500.000.000 VNĐ và lãi suất quá hạn theo quy định của pháp luật"].
Tài liệu, chứng cứ kèm theo:
- [Liệt kê tất cả các tài liệu, chứng cứ mà bạn đã chuẩn bị để chứng minh yêu cầu của mình. Ví dụ: "Bản sao Giấy vay nợ ngày...", "Bản sao tin nhắn, email trao đổi...", "Bản sao Sổ đỏ..."].

NGƯỜI LÀM ĐƠN KHỞI KIỆN (Ký và ghi rõ họ tên)

[Chữ ký]

[Họ và tên]

⚠️ Lưu ý quan trọng: Đây chỉ là mẫu đơn tham khảo. Để đảm bảo tính chính xác và hợp pháp, bạn nên sử dụng mẫu đơn chính thức được ban hành kèm theo các văn bản pháp luật hiện hành hoặc liên hệ với luật sư để được tư vấn và hỗ trợ soạn thảo.

Các câu hỏi thường gặp về khởi kiện vụ án dân sự

❓Hồ sơ khởi kiện vụ án dân sự gồm những gì?

👉 Hồ sơ bao gồm: Đơn khởi kiện vụ án dân sự (theo mẫu), tài liệu và chứng cứ liên quan, giấy tờ cá nhân (CMND/CCCD) của người khởi kiện, và biên lai nộp tạm ứng án phí.

❓Nộp đơn khởi kiện vụ án dân sự ở đâu?

👉 Bạn phải nộp đơn tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo lãnh thổ, thường là Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc. Trong một số trường hợp, bạn có thể nộp tại Tòa án nơi có tài sản tranh chấp hoặc nơi thực hiện hợp đồng.

❓Thủ tục khởi kiện vụ án dân sự mất bao lâu?

👉 Trong 08 ngày làm việc Tòa án sẽ xem xét đơn. Sau khi thụ lý, thời gian giải quyết vụ án có thể kéo dài từ 4 đến 6 tháng, tùy vào tính chất phức tạp của vụ việc.

❓Án phí vụ án dân sự phải nộp bao nhiêu?

👉 Án phí được tính theo Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14. Đối với tranh chấp không có giá ngạch (ví dụ: tranh chấp quyền nuôi con), án phí là 300.000 đồng. Đối với tranh chấp có giá ngạch (liên quan đến tiền, tài sản), án phí sẽ được tính theo tỷ lệ phần trăm giá trị yêu cầu.

❓Nếu đơn khởi kiện vụ án dân sự bị trả lại thì làm gì?

👉 Bạn cần xem xét lý do Tòa án trả lại đơn, sửa đổi, bổ sung theo yêu cầu hoặc nộp lại tại Tòa án có thẩm quyền đúng theo quy định pháp luật.

✅ Kết luận

Việc khởi kiện vụ án dân sự là một quy trình chặt chẽ và đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về hồ sơ, chứng cứ. Việc nắm vững các bước thủ tục sẽ giúp bạn tự tin hơn và tăng cơ hội thành công trong việc bảo vệ quyền lợi của mình. Nếu cảm thấy quá trình phức tạp, bạn có thể tham khảo ý kiến luật sư để được hỗ trợ, đảm bảo mọi thủ tục diễn ra đúng luật và hiệu quả.

📍 Cần hỗ trợ tư vấn thực hiện thủ tục công chứng 📢 Liên hệ ngay Văn phòng Công chứng Nguyễn Huệ để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết!